O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA
O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
QARSHI DAVLAT UNIVERSITETI
MATEMATIKA VA KOMPYUTER ILMLARI FAKULTETI
“Amaliy matematika” kafedrasi
FAN: TARMOQ TEXNOLOGIYALARI VA ADMINISTRLASHTIRISH
Mavzu: INTERNET – GLOBAL KOMPYUTER TARMOG‘I
Ma’ruzachi: katta o’qituvchi B.H.Shovaliyev
Qarshi - 2022
Internetning yaratilish tarixi sobiq Sovet Ittifoqining koinotga ilk insonni yuborgani bilan
bog‘liq. Gap
shundaki,
o‘tgan asming 60-yillarida ikki qudratli davlatlar — Amerika va sobiq Sovet Ittifoqi o‘rtasida ilm
va
iiarbiy sohada
o‘zaro raqobatlashish jarayoni ayni kuchaygan edi. Shu davriarda kim ustun ekanini
isbotlash maqsadida bu ikki davlat hukumatlari va olimlari atom bombasi,
koinotni zabt etish kabi
izlanishlar ustida jadal ish olib borishgan. Sobiq Sovet Ittifoqining koinotni
o‘rganish bo‘yicha amalga
oshirgan birinchi muvaffaqiyatli tajribasi amerikaliklami
sarosimaga solib, mudofaa va atom bombasi
hujumi ehtimolidan yangi himoya vositalarini ixtiro qilish va kuchaytirish borasida
o‘ylantirib qo‘yadi.
Mashhur
Vikipediya on-layn
ma’lumotnomasi bu haqdasiiunday deb yozadi: «1957- yilda sobiq Sovet
Ittifoqi yerning suniy yo'ldoshini fazoga chiqarganidan
so‘ng AQSH Mudofaa vazirligi xavotirga tushdi.
Negaki, mamlakat axborotni saqlash borasida ishonchli tizimga ega bo
‘Ushi zarurati yuzaga kelgan edi.
AQSHning
ilg‘or mudofaa tadqiqot loyihalari agentligi — DARPA (ingl.
Defense Advanced Research
Projects Agency) buning uchun kompyuterlararo tarmoq yaratishni taklif etadi. Ushbu tarmoq ustida
ishlash mamlakatdagi to
‘rtta eng yirik universitetga topshirilib — bular
Los-Anjelesdagi Kaliforniya
universiteti, Stendford tadqiqot markazi, Yuta shtati universiteti va Kaliforniya shtatining Santa-Barbara
shahridagi universiteti edi. Yangi kompyuter tarmog'i ARPANET (ingl.
Advanced Research Projects
Agency Network -
Ilg‘or mudofaa tadqiqot loyihalari agentligi tarmog'i) deb nomlangan bo‘lib, 1969-yilda
mazkur loyiha doirasida tarmoq sanab
o‘tilgan to‘rtta ilmiy muassasani birlashtiradi. Loyihaning barcha
xarajatlari AQSH mudofaa vazirligi
tomonidan moliyalashtiriladi
»'. Birinchi atom bombasining yadroviy
sinovlari,
sun’iy yo‘ldoshning uchirilishi bilan 1958- yilda AQSH prezidenti D. Eyzenxauerning
topshirig‘iga binoan yuqorida ta’kidlanganidek, AQSH mudofaa vazirligi qoshida
ikkita hukumat idorasi
tuziladi;