ONA TILI 5-sinf 172-mashq. Nuqtalar o‘rniga d yoki t harfl arini qo‘yib, daftaringizga husnixat bilan yozing. Tashkilo..., e’tiqo …, itoa…, qa…, oi…, sho…, muro…, ku…,
di…, nu…q, ozo..., ...unyo, oqiba..., plas...ik, ket...im, kut...ing.
173-mashq. Tabiat muammolariga bag‘ishlangan “ Orol dardi – millat dardi ” matnini o‘qing. Tarixiy manbalarda Orol dengizi bundan 35 ming yil avval paydo
bo‘lganligi haqida ma’lumotlar bor. Orol jahondagi eng katta suv
havzalaridan biri bo‘lgan. U Kaspiy dengizi, Shimoliy Amerikadagi
Yuqori ko‘l va Afrikadagi Viktoriya ko‘lidan keyingi to‘rtinchi o‘rinda
turgan. Bugun esa ana shu ulkan suv havzasi deyarli ko‘lmakka
aylanib borayotir.
Orоl fojiasi tufayli mintaqada yomg‘ir deyarli yog‘may qo‘ydi.
Yaylovlar yo‘qoldi. Orolga yaqin chuchuk suvli kichik ko‘llar esa
quridi. To‘qaylarda chopgan yovvoyi ohular qirilib ketishdi. Qurigan
dengiz tubidan yil davomida 75 million tonnagacha chang ko‘tarilishi
kuzatilgan. Bu chang Tyanshan va Pomir tog‘lari cho‘qqilarigacha
yetib borib, ulardagi muzliklarning erishini tezlashtirib yuborayotgani
aytilmoqda. Suvlar va hatto havo ham sho‘rlanishi natijasida aholi
orasida turli kasalliklar tarqalib, ularni davolash qiyinlashmoqda.
Hozirgi kunda Orol tubida saksovulzorlar barpo etishga kirishildi.
Saksovullar tuproqdagi chang-tuzlarni shamol uchirishini to‘xtatadi.
Orolni saqlab qolish o‘z qo‘limizda!
Munosabat bildiring.
1. Greta va sinfdoshlarini yig‘latgan voqea nima edi? 2. Gretaga ta’sir qilgan voqeadan so‘ng u o‘z xonadonida qanday o‘zgarishlar qildi? Nima uchun? 3. Gretadagi qaysi xususiyat sizda ham bor? D tovushi bilan tugaydigan ba’zi so‘zlar talaffuzida
d un-
doshi
t aytilsa ham,
d yoziladi. Masalan:
madad, qand, zum- rad, obod, dard va h.k.
http://eduportal.uz
