6.4. Oqova suvlarni biokimyoviy tozalashning anaerob usuli Oqova suvlarni zararsizlantirishning anaerob usuli ishlab
chiqarish oqova suvlarini biokimyoviy tozalashda hosil bo‘lgan
cho‘kmani bijg‘itishda ishlatiladi. Bundan tashqari, undan kuchli
11 — S. M. Turobjonov va b. 161
konsentrlangan (KBBEtomoddalar boigan oqova suvlarni tozalashning birinchi bosqichi
sifatida ham foydalaniladi. Bijgishning oxirgi mahsulotiga qarab
spirtli, metanli, propion-kislotali bijgitish turlari mavjud. Bijgitishning so'nggi mahsulotlari sifatida spirt, kislota, aseton, bijgish
gazlari (C 02, H2, CH4) hosil boiadi.
Oqova suvlarni tozalashda metanli bijgitishdan foydalaniladi.
Bu jarayon juda murakkab va ko‘p bosqichlidir. Metanli bijgitish
jarayoni ikki fazadan iborat, ya’ni nordon va ishqoriy (yoki metanli).
Nordon fazalarda murakkab organik moddalardan quyi yog‘ kislotalari, spirtlar, aminokislotalar, ammiak, glitserin, aseton, vodorod sulfid, uglerod dioksidi va vodorod hosil boiadi. Ishqorli
fazada bu oraliq mahsulotlardan metan va uglerod dioksidi uchraydi.
Nordon va ishqoriy fazalarda moddalarning boshqa moddalarga
o‘tish tezligi bir xil deb taxmin qilinadi. Metan hosil boiishining
asosiy reaksiyasini quyidagicha ifodalash mumkin (H 2A— tarkibida
vodorod boigan organik modda):
C 0 2 + 4H2A -» CH4+ 4A + 2H20
Metan sirka kislotaning parchalanishidan ham hosil boiadi:
CH 3 COOH -> CH 4 + C 0 2;
C 0 2 + 4H 2 -> CH 4 + 2H20
Sulfat tarkibli sanoat oqova suvlarini tozalash sulfatlarni qaytaruvchi bakteriyalar ishtirokida amalga oshiriladi:
5AH2 + S042~ -> 5A + H2S + 4H20
Anaerob sharoitlardagi denitrolashda
6 AH 2 + 2NO - 6 A + 6H20 + N 2
Malum sharoitlarda so‘nggi mahsulot sifatida ammiak hosil
boiishi mumkin.
Bijgish jarayoni metantenklarda olib boriladi.
