O‟quv qo‟llanma
Yüklə 3,82 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
kalit yordamida o‟rin
almashtirish usuli ham mavjud. Shifrlash jadvalidan kalit orqali foydalaniladi. Kalit yordamida o‟rin almashtirish usuli. Bu yerda kalit simvollariga mos holda jadvalning o‘lchamiga qarab NxM jadvali tuziladi va ochiq matnni (T 0 ) ustun bo‘yicha joylashtirilib chiqiladi. So‘ngra kalit simvollari alfavit tartibida tartiblanib, ustun bo‘yicha o‘rin almashtiriladi, qator bo‘yicha o‘qilib shifrlangan matnga (T 1 ) ega bo‘linadi va bloklarga bo‘linadi. T 0 = Ўзбекистон келажаги буюк давлат; K = Toшкент; V=4; Matnda 28-ta va kalitda 7-ta harflar borligi uchun 7x4 jadval tuzamiz. 3.2-jadval Ў К О Л Г Ю В З И Н А И К Л Б С К Ж Б Д А Е Т Е А У А Т Endi kalit orqali jadval tuzib kalitdagi harflarni alfavit bo‘yicha raqamlab chiqamiz. 7x6 3.3-jadval T О Ш К Е Н Т 5 4 7 2 1 3 6 Ў К О Л Г Ю В З И Н А И К Л Б С К Ж Б Д А Е Т Е А У А Т Raqam bo‘yicha ustunlarni o‘zgartirib chiqamiz. 3.4-jadval 24 Е К Н О T Т Ш 1 2 3 4 5 6 О Г Л Ю К Ў В Н И А К И З Л К Б Ж Д С Б А Е У А А Т Е Т О Qator bo‘yicha 4 tadan bloklarga bo‘lib, simvollar ketma-ketligidagi shifrlangan matnni olamiz. Shuni e‘tiborga olish kerakki, agar qatorda ketma-ket ikkita bir xil harf kelsa, chap tarafdan kelayotgan harf birinchi raqamlanadi, keyin esa ikkinchisi raqamlanadi va shifrlangan matn hosil qilinadi. T 1 = ГЛЮК ЎВНИ АКИЗ ЛКБЖ ДСБА ЕУАА ТЕТО Shifrni ochishda teskari jarayon amalga oshiriladi. Shifrlanish jarayoni qadamma - qadam amalga oshirilsa maqsadga muvofiq bo‘ladi. Yüklə 3,82 Mb. Dostları ilə paylaş:
|