O’quv yili 4-sinflar Tabiatshunoslik fanidan ishlanmalar tayyorlashda foydalanilgan yillik

Milliy va umummadaniy kompetensiya:
o‘zi yashaydigan joyning maftunkor tabiati, tarixiy obidalarini, dam olish maskanlarini asrash va qadriga yetish.
Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo‘lish hamda foydalanish kompetensiyasi:
xarita, globus bilan ishlashda hisoblashning qulay usullarini qo‘llay olish, aniq hisob-kitoblarga asoslangan holda kundalik faoliyatda zarur bo‘lgan dastlabki rejalarni tuza olish, suvni isrof qilmaslik va tejamkorlikning ma’nosini tushunish, unga amal qilish.
Dars turi: Yangi materialni o’rganish
Dars jihozi: rasmlar,bukletlar
Darsning borishi.

T/R	Bo’limlar	Vaqti
1	Tashkiliy qism	3 daqiqa
2	O`tgan mavzuni mustahkamlash	5 daqiqa
3	Yangi mavzu bayoni	15 daqiqa
4	Yangi mavzuni mustahkamlash	10 daqiqa
5	O`quvchilarni rag`batlantirish. Darsni yakunlash.	10 daqiqa
6	Uyga vazifa	2 daqiqa
Jami		45 daqiqa

Tashkiliy qismDarsning tashkil qilish jarayoni va ajratilgan vaqti 5 minut.Tashkiliy qism. Navbatchi axboroti.
O`tgan mavzuni mustahkamlashO‘tilgan va uyga berilgan mavzuni so‘rash va takrorlash jarayoni va ajratilgan vaqti 10 minut Asosiy qism.Tarix fani asosida savol-javoblar o’tkazish.
Yangi mavzu bayoniYangi mavzu mazmunini tushuntirish jarayoni va ajratilgan vaqti 20 minut.
1. Qizilqum. Qizil qumtepa tizmalari bilan qumli va toshloq cho‘l. Choʻl Amudaryo va Sirdaryo oraligʻida joylashgan boʻlib, Oʻzbekiston hududida katta maydonni egallaydi. Shimoli-gʻarbda choʻl Orol dengiziga tutashib, shimoli-sharqda Tyan-Shan togʻ tizmalariga yetib boradi. Cho‘lning maydoni taxminan uch yuz ming kvadrat metrni tashkil qiladi.
Sahroda sutemizuvchilar: jayron, dasht mushuklari, qo‘shoyoqlar, jayron, tulki, boʻri, quyon, koʻrshapalaklar yashaydi. Qushlardan drof, burgut, boyqushlarni uchratish mumkin. Ilonlar, kaltakesaklar va boshqa sudralib yuruvchilar cho‘lning doimiy aholisidir.
Cho‘lda “yovvoyi” yoki ko‘chmanchi sifatida dam olish uchun ko‘plab qadamjolar mavjud. Masalan, Navoiy viloyatida dam olish maskanlarida to‘xtab, uylarda yashash, tuya minish, tuya sutini tatib ko‘rish mumkin.
Buxoro viloyatida tabiiy tuz va qumni qayta ishlash markazi mavjud. U yerda sizga tabiiy tuz va qumdan davolovchi va ilonli shifobaxsh taomlar tayyorlab berishadi.
2. Orolqum. Afsuski, tabiat juda shafqatsiz bo‘lishi mumkin, chunki bir vaqtlar ulkan Orol dengizi tubida yangi cho‘l paydo bo‘ldi. Qumli shoʻr choʻl Oʻzbekiston va Qozogʻiston hududida joylashgan boʻlib, tuz miqdori koʻp boʻlganligi uchun u oʻziga xos oq rangga ega. Orolqum maydoni kengayishda davom etmoqda va bugungi kunda u 38 ming kvadrat metrga yetdi. Choʻlning oʻsimlik va hayvonot dunyosi kamayib bormoqda, chang boʻronlari yiliga yuz million tonnaga yaqin chang va zaharli tuzlarni bir joydan boshqa bir joyga eltadi.
Har yili bu mintaqadagi ekologik vaziyat yomonlashmoqda, ammo shunga qaramay, bu joy o‘zining jiddiyligi va rangi bilan o‘ziga jalb qilishni to‘xtatmaydi. Qoraqalpog‘iston Respublikasining Mo‘ynoq shahriga albatta tashrif buyuring. Bir vaqtlar qirg‘oq bo‘yidagi shahar o‘zining porti va baliqchilik sanoati bilan mashhur edi. Bugungi kunda shaharda dengiz hayotining tajribali ulug‘vorligidan faqat izlar qolgan. Qurigan Orol dengizi o‘rnida baliq ovlovchi kemalar qolib ketgan bo‘lsa, endi ular zanglagan kemalar qabristoniga aylangan. Shuningdek, Orolqum cho‘li orqali Orol dengizi sohiliga chiqish mumkin. U yerda siz o‘tovlarda yashashingiz, jipda ekskursiya qilishingiz va Orolqum qumlarida safari turidan
bahraman bo‘lishingiz mumkin.