E unlisi: so'z va bo'g'in boshida kengroq (erkin, ekin, eslamoq kabi), bo'g'in ichida bir oz torroq (kecha, beda, tekin, sekinkabi) talaffuz qilinadi. A unlisi:
sayoz til orqa k, g undoshlari bilan yonma-yon kelganda
yumshoq va ingichka unli tarzida (kam, katta, gap, gat, gazlama, kayfiyat kabi), 2.chuqur til orqa q, g \ x undoshlari bilan yondosh qo'llanganda esa yo'g'on unli tarzida (qalam, qarg'a, qasida, g'am, g'alvir, xalq, xabar, xat kabi) talaffuz etiladi.
i
О unlisi: 1) quyi keng, kuchsiz lablangan unli tarzida talaffuz qilinadi: tosh, bahor, somon, shamol kabi. Shevalarda va jonli tilda bu unlining urg'usiz bo'g'inda «a»ga yaqin talaffuz qilinish hollari ham uchraydi: samon, davonkabi, ammo bu hoi adabiy talaffuz (orfoepik me’yor) hisoblanmaydi; 2) sayoz til orqa k, g undoshlaridan so'ng yumshoq, chuqur til orqa q,g',x undoshlaridan so'ng esa yo'g'on unli tarzida talaffuz qilinadi.
1
Undosh tovushlar orfoepiyasi 1) b, d jarangli undoshlari so'z oxirida jarangsiz p,t tarzida talaffuz etiladi, bu hoi o'zbek adabiy talaffuzi uchun me'yor hisoblanadi: kitob kitop, borib borip, yozib yozip, savod savot, obod obot kabi;
b, d undoshlari jarangsiz undoshlar bilan yonma-yon qo'llanganda assimilatsiyaga uchrab, p, t holida talaffuz etiladi, bu hoi ham adabiy talaffuz me'yori hisoblanadi: ibtidoiy> iptidoiy, ketdi ketti
3) j, z undoshlarining jarangsiz undoshlar ta'sirida sh, s deb talaffuz etilishi ham adabiy til uchun me’yordir: ijtimoiy ishtimoiy, mazkur maskurkabi; 4) b, q undoshlarining
