OrqaniZMİn yaş XÜsusiYYƏTLƏRİ

XI FƏSİL 
 
 Fizioloji funksiyaların inkişafının yaş xüsusiyyətləri 
nəzərə alınaraq uşaq və 
yeniyetmələrin fiziki tərbiyəsinin təşkili 
Respublikamızda özünə geniş inkişaf yolları tapmış fiziki 
tərbiyə gənc nəslin tərbiyəsinin mühüm tərkib hissəsini təşkil 
edir. Fiziki təlimin əsas məqsəd vəzifələri fizioloji cəhətdən 
düzgün qurulmuş fiziki tərbiyə məşğələlərinin köməyi ilə 
insanın normal fiziki inkişafına, eləcə də onun hərəki 
vərdişlərinin formalaş-ması və təkmilləşməsinə nail 
olmaqdan, geniş mənada desək, insanın əmək fəaliyyətinə və 
hərbi qulluğa hərtərəfli hazırlaşdırmaqdan ibarətdir. Fiziki 
tərbiyənin geniş tətbiqi hesabına ölkəmizin gənc nəslində 
zehni və fiziki fəaliyyətinin harmonik inkişafının vəhdəti 
yaranır. Geniş yayılmış fiziki tərbiyə usullarından massajı, 
fiziki məşğələləri, mütəhhərik oyunları, yürüş və addımla 
gedişi, idman oyunlarını, təbii amillərin (günəş, su, hava) 
təsiredici faktorlarını və fiziki əməyi göstərmək olar. 
Ölkəmizin orta təhsil və peşə məktəblərində uşaqların və 
yeniyetmələrin əsas fiziki tərbiyə formasını fiziki tərbiyə 
dərsləri təşkil edir. Bu dərslərin keçilməsində məqsəd 
sağlamlığın 
qorun-masından, 
hərəki 
vərdişlərin 
formalaşmasından və təkmilləşməsindən, fiziki hərəkətlərin 
sürətinin, qüvvəsinin, dözümlüyünün və çevikliyinin inkişaf 
etdirilməsindən, 
iradi 
keyfiyyətlərinin 
və 
intizamın 
möhkəmləndirilməsindən, kollektivçilik xüsusiyyət-lərinin 
tərbiyələndirilməsindən ibarətdir. Bununla yanaşı, fiziki 
tərbiyə dərslərinin əsas məqsədini uşaqların və yeniyetmələrin 
sağlamlaşdırılması, xarici mühitin ekstremal (yəni qeyri - adi) 

---

116 
faktorlarına qarşı orqanizmin mühafizə qüvvələrinin 
artırılması 
və 
bədən 
temperaturu 
tənziminin 
təkmilləşdirilməsi nəhayət, uşaqların və yeniyetmələrin boy 
artımının və onların ümumi inkişafının stimulə etdirilməsi 
təşkil edir. Müəyyən vaxt müddətində insanın icra etdiyi 
hərəkətlərin cəminə hərəki fəallıq deyilir.