O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi X. S h e n n a y e V, T. B a y m u r a t o V sug‘urta ishi
Yüklə 0,8 Mb.
|
|
Sug‘urta agenti, uning
asosiy vazifalari 9 3
sug‘urta agentining funksiyasi, huquqi va majburiyatlari sug‘urtalovchining lavozim yo‘riqnomalari asosida belgilanadi. Agar sug‘urta agenti shtatdan tashqari xodim bo‘lsa, uning sug‘urtalovchi bilan bo‘ladigan o‘zaro munosabati, ular o‘rtasida tuziladigan agentlik bitimi bilan belgilanadi. Sug‘urta agenti quyidagi huquqlarga ega: — potensial sug‘urtalanuvchilarga sug‘urtalovchi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni taqdim etish; — sug‘urtalanuvchilar bilan sug‘urta shartnomasini tuzish uchun zarur bo‘ladigan hujjatlarni (sug‘urta qilish Qoidalari, sug‘urta operatsiyalarini o‘tkazish tartibi to‘g‘risida Yo‘riqnomalar, shartnomalar, sug‘urta polislari va hokazo) sug‘urtalovchidan olish; — sug‘urtalovchi nomidan sug‘urta polislarini yozish; — sug‘urtalovchining topshirig‘iga muvofiq, sug‘urta hodisa- lari tufayli ko‘rilgan zararni aniqlash; — sug‘urta qilingan mol-mulkni saqlash va holatini nazorat qilish. Sug‘urta qilingan mol-mulkning nobud bo‘lishi yoxud zararlanishiga olib keluvchi omillar aniqlangan taqdirda, bu haqda tegishli chora ko‘rish uchun sug‘urtalanuvchiga xabar qilish. Sug‘urta agentining majburiyatlari: — sug‘urtaning mohiyatini va sug‘urta shartnomalarini tuzish tartibini bilish; — sug‘urta shartnomasini tuzish chog‘ida ixtiyoriy sug‘urtani tegishli turi bo‘yicha Qoidalar bilan sug‘urtalanuvchini tanishtirish; — qo‘shimcha mijozlarni jalb etish yuzasidan sug‘urta bozo- rining holatini o‘rganish; — sug‘urta qilish imkoniyati to‘g‘risida qaror qabul qilish maqsadida sug‘urta obyektini ko‘rikdan o‘tkazish; — sug‘urta shartnomalarini to‘g‘ri tuzish va uni yangi mud- datga rasmiylashtirish, sug‘urta hujjatlari hamda undagi rekvizit- larni pishiq va aniq to‘ldirgan holda, ushbu hujjatlarda bo‘yash, o‘chirib yozish va xatoni to‘g‘rilash holatlariga yo‘l qo‘ymaslik; — belgilangan tartibdagi sug‘urta agentining shaxsiy varaqasi- ni pasport nusxasini ilova qilgan holda rasmiylashtirish. Sug‘urta agentlariga to‘lanadigan vositachilik haqi sug‘urta- lovchining yoki uning filialining hisob-kitob raqamiga kelib tushgan summaga nisbatan foizlarda hisoblanadi. Sug‘urta agenti 9 4
yoki uning filiali kassasiga naqd pul shaklida topshirilgan sug‘urta mukofotiga nisbatan foizlarda hisoblanadi. Chet mamlakatlarda, ayniqsa, iqtisodi taraqqiy etgan mamlakatlar sug‘urta tizimida brokerlar muhim o‘rin egallay- di. Mustaqillik tufayli va iqtisodiyotda ro‘y berayotgan tarkibiy o‘zgarishlar sug‘urta sohasida ham bro- kerlarning faoliyat ko‘rsatishiga zamin yaratdi. Tan olish zarur- ki, hozirgi paytda O‘zbekistonda sug‘urta brokerlari unchalik rivojlangan emas. Mavjud ma’lumotlarga ko‘ra, 2006-yilning 1- yanvar holatiga mamlakatimizda bitta sug‘urta brokeri faoliyat yuritish uchun tegishli litsenziya olgan. Shunisi e’tiborliki, O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 6-mayda qabul qilingan «Sug‘urta to‘g‘risida»gi Qonunining (hozir o‘z kuchini yo‘qotgan) 7-moddasi «Sug‘urta vakillari va sug‘urta brokerlari» deb atalib, unda shunday deyilgan edi: «Sug‘urtalovchilar sug‘urta faoliyatini sug‘urta vakillari va sug‘urta brokerlari orqali amalga oshirishlari mumkin. Sug‘urta vakillari o‘zlariga berilgan vakolatlarga muvofiq sug‘urtalovchi nomidan va uning topshirig‘i asosida ish ko‘radigan jismoniy yoki yuridik shaxslardir». Sug‘urta brokerlari belgilangan tartibda tadbirkor sifatida ro‘yxatga olingan, sug‘urtalanuvchi yoki sug‘urtalovchining topshirig‘i asosida sug‘urta bo‘yicha o‘z nomidan vositachilik faoliyatini amalga oshiruvchi yuridik yoki jismoniy shaxslardir. O‘zbekiston Respublikasi hududida chet el sug‘urta tashkilotlari nomidan sug‘urta shartnomalarini tuzish bilan bog‘liq vositachilik faoliyatini amalga oshirishga, basharti, O‘zbekiston Respublikasi ishtirokidagi davlatlararo bitimlarda o‘zga qoidalar nazarda tutilmagan bo‘lsa, yo‘l qo‘yilmaydi. O‘zbekiston Respublikasining «Sug‘urta faoliyati to‘g‘risida» gi Qonunining 5-moddasida sug‘urta vositachilari, shu jumladan, sug‘urta brokeri sug‘urta faoliyatining subyekti sifatida qayd etilgan. Shu qonunning 7-moddasi «Sug‘urta brokeri» deb ataladi. Ushbu moddada «sug‘urta brokeri» tushunchasiga shunday ta’rif berilgan: «Sug‘urta qildiruvchining nomidan va topshirig‘iga binoan sug‘urta shartnomasi tuzilishi va ijro etilishini tashkil qilish bo‘yicha faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik shaxs sug‘urta Yüklə 0,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|