O’rta osiyoda paleografiya, epigrafika va me’morchilik tarixi

Adabiyotlar
: 
1.
Мирзиѐев Ш. Танқидий таҳлил, қатъий тартиб-интизом ва шахсий 
жавобгарлик – ҳар бир раҳбар фаолиятининг кундалик қоидаси бўлиши 
керак. – Т.: Ўзбекистон, 2017. – 104 б.
2.
Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. – Т.: «Маънавият», 
2008. 
3.
Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. – Т.: 
Ўзбекистон, 2011. 
4.
Vaxitov M.M., Mirzayev SH.R. Me‘morchilik. 1 qism. Me‘morchilik 
tarixi. – Toshkent: «Tafakkur» nashriyoti, 2010.
5.
Saidboboyev Z,. Choriyev Sh. Maxsus tarixiy fanlar asoslari (o‘quv 
qollanma). – T., 2015. 
6.
Засипкин Б.Н. Архитектура Средней Азии. – М., 1948.
7.
Vohidov M.M. Samarqand arxitektura yodgorliklari. – Buxoro, 2009.
8.
Vohidov M.M. Buxoro arxitektura yodgorliklari. – Buxoro, 2009.
9.
Vohidov M.M. Xiva me‘moriy obidalari. – Buxoro, 2009.
10.
Vohidov M.M. O‗zbekiston milliy me‘morchiligi. – Buxoro, 2009.
11.
Vohidov M.M. Binokorlik bezakchiligi. – Buxoro, 2009.
12.
www.ziyonet.net 
13.
www.history.ru 
 
 

---

10- mavzu: Yangi tarix davri me'morchiligi. 
Reja: 
1. XV–XVI asrlar Italiyada uyg'onish davri me‘morchiligi.
2. Barokko me‘morchiligi.
3. Rus me‘morchiligi. 
Maqsad
: XV–XVI asrlar Italiyada uyg'onish davri me‘morchiligi. Barokko 
me‘morchiligi. Rus me‘morchiligi to`g`risidagi tasavvurlarini boyitish va bu 
boradagi ma`lumot berish. 
XV–XVI asrlar Italiyada uyg'onish davri me’morchiligi. 
Tug‘ilib 
kelayotgan burjuaziyaning o‘rta asr feodalizmi din, axloq-odobining shakli va 
huquqga nisbatan kurashi keng progressiv harakat-gumanizm yo'nalishiga asos 
soldi. Gumanistlar o'z ijodlarida ko'pincha, antik dunyo madaniyatiga tayanganlar. 
Shuning uchun XV - XVI asrlarda Italiyadagi madaniy yo'nalish Renessans yoki 
uyg'onish davri deb atalgan. Gumanistik dunyoqarash shaxsni rivojlanishiga asos 
bo'lgan. Bu davrlarda bir qator ajoyib arxitektorlar, haykaltaroshlar va rassomlar 
dunyoga kelgan. Bunga misol qilib Brunelleski, Leonardo da Vinchi, Bramante, 
Rafael, Mikelandjelo, Palladio va boshqalarni nomlarini keltirish mumkin. Bu 
davrning nazariy me'rosi qilib anchagina me'morchilik asarlarini ko'rsatish 
mumkin. Leon Bat sti Mbertining ―Me'morchilik haqida o'n kitob‖, Andrea 
Palladioning "Arxitektura haqida to'rt kitob", Jakomo Baroststi da Vinolining 
"Arxitekturaning beshta order qoidalari", Leonardo da Vinchining asarlari va 
boshqalar shular jumlasidandir.
 
Uyg'onish davrida binolarining qurilish texnikasi Gotika davridan farq 
qilgan. Bu davrda antik Rim arxitekturasi an'analari davom ettirilgan. Gotika 
usuliga mansub bo'lgan strelkasimon gumbazlar o'rnini yana yarim sirkulli 
gumbazlar egallagan. 
Uyg'onish davri arxitekturasi Italiyada uchta asosiy davrga bo'lingan: erta, 
baland va kechki. Erta uyg'onish davrining markazi Florensiya bo'lgan. 
Filippo Brunelieski (1377-1446-yillar) uyg'onish davrining birinchi eng 
buyuk arxitektorlaridan bo'lgan. Uning eng ko'zga ko'ringan va shu davr 

---

arxitekturasi yutuqlarini o'zida mujassamlashtirgan binolari Florensiyadagi tarbiya 
uyi (1419-1444-yillar) va Paststi kopellasidir
.
Leon Battisti Alberti (1404-1472) 
Florensiyada 1446-1451 yillarda Ruchelayi palaststosini yaratgan
. 
Baland uyg'onish davri arxitektorlariga Donato Andjelo Bramante (1444-
1514), Mikelandjelo Buonarroti (1475 - 1564) va boshqalarni misol qilib 
ko'rsatish mumkin. Bu arxitektorlarning qurdirgan binolar nihoyatda mashhurdir. 
Bu me‘morchilik uyg'onish davriga, aniqrog'i Mikelanajelo ijodiga borib taqaladi. 
Shuning uchun ham Mikelandjeloni ―Barokkoning otasi‖ deb atashadi.