Markaziy tendensiya ko’rsatgichlari odatda o’rta arifmetikasi ya’ni mean deb aytiladi.
Markaziy tendensiya ko’rsatgichlari odatda o’rta arifmetikasi ya’ni mean deb aytiladi.
Ular bizga taqsimotning markaziy qismidagi qiymatlarning konsentratsiyasi haqida tushuncha beradi
Umumiy qo’llaniladigan markaziy tendensiyalar 5ta;
O’rta arifmetik
Mediana
Moda
O’rta geometrik va garmonik
O’rtacha vaznli
Afzalliklari
Uni tushunish va hisoblash oson
Barcha kuzatuvlarga asoslanadi
Qat’iy belgilangan
Keyingi matematik ishlovlar berishga tayyor
Tanlov tebranishlari ta’sir qiladi, shuning uchun u yanada beqaror
Kamchiliklari
Tekshiruv orqali aniqlab bo’lmaydi.
Agar biz din va teoremalar kabi miqdoriy jihatdan aniqlab bo’lmaydigan sifat xususiyatlari bilan bog’liq bo’lsak o’rtacha arifmetik qiymatdan foydalanib bo’lmaydi.
Agar bitta kuzatuv yetishmayotgan yoki yo’qolgan bo’lsa o’rtacha arifmetik qiymatni olish mumkin emas.
Unga ektrimal qiymatlar juda ta’sir qiladi.
Mediana
Markaziy tendensiya o’lchovi
Mediana ma’lumotlar to’plamini eng past qiymatidan eng yuqori qiymatga saralash va ma’lumotlar nuqtasini ketma-ketlikning o’rtasidan olish yo’li bilan aniqlanadi.
Eksterimal qiymatlar ta’sir qilmaydi
Afzalliklari
U qat’iy belgilangan
Sifatli ma’lumotlat bilan ishlashda foydalanadigan yagona o’rtacha ko’rsatgich mediana hisoblanadi.
Grafik usulda aniqlash mumkin
O’sish yoki kamayish tartibida joylashtirilgan ma’lumotlar. 2. kuzatuvchilar soni toq bo’lgandagi holatda esa
10- nafar sog’aygan odamning daqiqada yurak urish tezligi haqidagi ma’lumotlar
Moda
Markaziy tendensiya o’lchovi
Moda ma’lumotlar to’plamida eng tez-tez uchraydigan qiymatdir
Hech qanday moda yoki bir qancha moda bo’lishi mumkin
