Osiyo Xalqaro Universiteti Stomatologiya 2-stom guruh talabasi Mardonov Shohjaxonning Tibbiy Kimyo fanidan Mustaqil ishi

Eng muxim sintetik polimerlar
Polietilen
Etilenni radikal polimerlanishi natijasida olinadi:
nCH2 = CH2 →[ - CH2 – CH2 - ]n
Polietilen sanoatda 3 xil usulda olinadi.
Etilenni yuqori bosim ostida (150 – 200 MPa) va 150 – 320oC da inisirlovchi (kislorod yoki organik peroksid) ishtirokida aylantiriladi. Bunda ortacha molekulyar massasi 100000 atrofida bo’ladi. Suyuq mahsulot granulalanadi.
O’rtacha bosim (3,5 MPa gacha), 80 – 150 oC da turli metall oksidlari ishtirokida etilenni organik erituvchilarda eritib polimerlanadi.
Bunda o’rtacha molekulyar massasi 200000 – 300000 bo’lgan polietilen olinadi.
Etilenni atmosfera bosimi yoki past bosim (2 – 3 atm) ostida va metall organik kompleks katalizatorlar ishtirokida (Sigler – Natta katalizatori TiCl4 va AlR3) polimerlash. Bunda o’rtacha molekulyar massasi 700000 atrofida bo’ladi.
Molekulyar tuzilishi: Yuqori bosim ostida olingan polietilenning makromolekulalarida (n ≈1000) yon uglevodorodli C1 – C4 zanjirlar bo’ladi.
Past bosim ostida olingan polietilen amalda tarmoqlanmagan, shuning uchun bu material ancha zich.
Xossasi : Termoplast oq rangli hamma rangga oson bo’yaladi, yupqa varag’i rangsiz va tiniq. Paypaslanganda mumga o’xshash. Zarbga ta’siri yo’q, yomon kleylanadi. Suv, kuchli kislotalar va ishqorlar hamda ko’pgina organik erituvchilar ta’siriga chidamli. Suvda shishmaydi. Zichligi 0,92 - 0,96 g/sm3, zichligini oritishi bilan qattiqligi, uzilish chegarasigacha bo’lgan barqarorlik, yuza qatiqligi ortadi. Boshlang’ich yumshash temperaturasi ≈80 – 120 oC.
Ishlatilishi :
Plyonka ishlab chiqarish uchun material (ayniqsa o’rash uchun), taralar (qop, yashik, bochka va hk), uy – ro’zg’or buyumlari tayyorlashda, radio va elektron texnika sanoatida, qishloq xo’jaligida va xalq xo’jaligining hamma sohalarida keng ko’lamda ishlatiladi.