KIRISH
Bir qarashda o’smirlarning o’z joniga qasd qilishi murakkabligini tushunish
muhim hisoblanadi. Psixologiyada o’smirlik davri o’zgarish davri, deb
tavsiflanadi. Bu davr bolalikdan balog’at yoshiga o’tish davri hisoblanadi. O’smir
– bola ham emas, katta odam ham emas. Unda yangi hissiyot uyg’onadi, ya’ni
balog’atga etganlik hissi, balog’at yoshining qadri, kattalar bilan aloqa qilish
haqida yangi fikrlari bo’lmaydi. Bu vaqtda o’z tengdoshlari bilan aloqa qilish
etakchi o’rinni egallaydi. Kattalardan ko’ra, o’z sinfdoshlari, do’stlari qurshovida
bo’lish muhim ahamiyat kasb etadi. O’smirlik davridagi o’zgarishlar, qiyinchiliklar
nafaqat bolada ichki ziddiyatlarni keltirib chiqarishi bilan balki atrofidagilar bilan
ziddiyatli vaziyatlarni yuzaga kelishi bilan ham ajralib turadi. Bu hayot o’smir
uchun etarli darajada anglanilmagan, tushunarsiz, qo’rqinchliligi bilan ajralib
turadi. Yangi hayotga, balog’at yoshi dunyosiga qadam qo’yish bilan bog’liq
muammolarni o’smir o’zicha hal qilolmaydi shuningdek, atrofidagilarga ham
tushuntirib berolmaydi.
Shaxsda o’z joniga qasd qilish, ko’pincha, atrofdagilardan o’z vaqtida
yordam kelmaganda sodir etiladi. Shuningdek, suitsidal urinish sodir etish orqali
o’g’il yoki qiz bola o’ziga e’tibor qaratishga urinadi. Boshqa yoshdagilarga
nisbatan, o’smirlar bo’layotgan voqealarni kuchli hissiyot, nafrat va ta’sirchanlik
bilan qabul qiladilar. Boshqalarga, ya’ni o’z joniga qasd qilayotganlarga taqlid
qilishga urinish, suitsid uchun asos bo’ladi.