Zəhər – az dozada müalicəvi, yüksək dozada isə toksiki təsir göstərən kimyəvi birləşmələrdir. Zəhərin orqanizmdə törətdiyi patoloji dəyişikliklər kompleksi zəhərlənmə və ya intoksikasiya adlanır.
Zəhərlənmənin təsnifatı
Kliniki gedişinə görə
1.Kəskin zəhərlənmə – zəhərli maddənin yüksək dozasını birdəfəlik qəbulu.
2.Xroniki zəhərlənmə – zəhərli maddənin az dozada təkrar olaraq uzun müddət qəbulu
Metabolitlərin müəyyən maddələrlə birləşərək konyuqatlar əmələ gətirən reaksiyalar – qlükuron turşusu ilə, sulfatlarla, aminturşularla, asetilləşmə ilə, metilləşmə ilə və ikiqat konyuqasiya
Zəhərli maddələrin təsnifatı Toksikoloji kimyada zəhərlər bioloji materialdan təcridetmə üsuluna görə qruplara bölünürlər:
Su buxarı ilə qovmaqla (distillə etməklə) – sianid turşusu və duzları, bəzi alifatik spirtlər, aldehid, keton, karbon turşuları, alifatik karbohidrogenlərin xlorlu törəmələri, fenol və s.
Turşulaşdırılmış spirt və ya turşulaşdırılmış su ilə çıxarış aparmaqla – alkaloidlər, barbituratlar, bir çox sintetik üzvi maddələr, saponinlər, qlikozidlər və s.
Üzvi həlledicilərlə çıxarış aparmaqla – pestisidlər
Su ilə çıxarış aparmaqla – mineral turşular, yeyici qələvilər və onların bəzi duzları
Minerallaşma (parçalanma) üsulu ilə - metal zəhərləri, arsen birləşmələri
Bilavasitə təcrid etmədən təyin edilənlər – qaz şəklində olan zəhərlər, əsasən karbon2-oksid və hidrogen sulfid
