Oвid haydarov

O‗zbekiston Respublikasining Qonuni qabul qilqindi.  
Milliy  parlamentimiz  tomonidan  qabul  qilinib,  2017  yil  3  yanvarda 
Prezidentimiz  tomonidan  imzolangan  «Korrupsiyaga  qarshi  kurashish 
to‗g‗risida»gi qonun tarixiy ahamiyatga ega hujjatlardan biridir. 

---

82 
 
6  bob,  34  moddadan  iborat  ushbu  qonunda  korrupsiyaga  qarshi 
kurashish  bo‗yicha  keng  qamrovli  chora-tadbirlar  va  me‘yorlar 
belgilangan.  
Qonunning  4-moddasig  ko‗ra  korrupsiyaga  qarshi  kurashishning 
asosiy  prinsiplari  quyidagilardan  iborat:  qonuniylik;  fuqarolar  huquqlari, 
erkinliklari va qonuniy manfaatlarining ustuvorligi; ochiqlik va shaffoflik; 
tizimlilik;  davlat  va  fuqarolik  jamiyatining  hamkorligi;  korrupsiyaning 
oldini 
olishga 
doir 
chora-tadbirlar 
ustuvorligi; 
javobgarlikning 
muqarrarligi.  
Qonunning  5-moddasiga  ko‗ra  korrupsiyaga  qarshi  kurashish 
sohasidagi davlat siyosatining asosiy yo‗nalishlari quyidagilardan iborat: 
aholining  huquqiy  ongi  va  huquqiy  madaniyatini  yuksaltirish, 
jamiyatda korrupsiyaga nisbatan murosasiz munosabatni shakllantirish; 
davlat  va  jamiyat  hayotining  barcha  sohalarida  korrupsiyaning  oldini 
olishga doir chora-tadbirlarni amalga oshirish; 
korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarni o‗z vaqtida aniqlash, ularga chek 
qo‗yish,  ularning  oqibatlarini,  ularga  imkon  beruvchi  sabablar  va  shart-
sharoitlarni  bartaraf  etish,  korrupsiyaga  oid  huquqbuzarliklarni  sodir 
etganlik uchun javobgarlikning muqarrarligi prinsipini ta‘minlash.  
Qonunning 7-moddasiga ko‗ra korrupsiyaga qarshi kurashish bo‗yicha 
faoliyatni  bevosita  amalga  oshiruvchi  davlat  organlari  quyidagilardan 
iborat:  
O‗zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi; 
O‗zbekiston  Respublikasi  Milliy  (hozirda  Davlat)  xavfsizlik 
xizmati; 
O‗zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi; 
O‗zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi; 
O‗zbekiston  Respublikasi  Bosh  prokuraturasi  huzuridagi  Soliq, 
valyutaga  oid  jinoyatlarga  va  jinoiy  daromadlarni  legallashtirishga  qarshi 
kurashish (hozirda Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashish) departamenti. 
Korrupsiyaga  qarshi  kurashish  bo‗yicha  faoliyatni  qonun  hujjatlariga 
muvofiq  boshqa  davlat  organlari  ham  amalga  oshiradi.  8-modda 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  bo‗yicha  idoralararo  komissiyalar  haqida 
bo‗lib korrupsiyaga qarshi kurashish bo‗yicha faoliyatni amalga oshiruvchi 
va  unda  ishtirok  etuvchi  organlar  hamda  tashkilotlarning  faoliyatini 
muvofiqlashtirish  uchun  Korrupsiyaga  qarshi  kurashish  bo‗yicha 
respublika  idoralararo  komissiyasi  tashkil  etiladi.  Idoralararo  komissiyani 
shakllantirish  va  uning  faoliyati  tartibi  O‗zbekiston  Respublikasi 
Prezidenti tomonidan belgilanadi. 

---

83 
 
Qoraqalpog‗iston  Respublikasida,  viloyatlarda  va  Toshkent  shahrida 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  bo‗yicha  hududiy  idoralararo  komissiyalar 
qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tashkil etiladi.  
Idoralararo komissiyaning asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  sohasidagi  davlat  dasturlarining  va 
boshqa  dasturlarning  ishlab  chiqilishi  hamda  amalga  oshirilishini  tashkil 
etish; 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  bo‗yicha  faoliyatni  amalga  oshiruvchi 
va  unda  ishtirok  etuvchi  organlar  hamda  tashkilotlarning  faoliyatini 
muvofiqlashtirish va hamkorligini ta‘minlash; 
aholining  huquqiy  ongi  va  huquqiy  madaniyatini  yuksaltirishga, 
jamiyatda  korrupsiyaga  nisbatan  murosasiz  munosabatni  shakllantirishga 
doir  chora-tadbirlarning  ishlab  chiqilishi  hamda  amalga  oshirilishini 
tashkil etish va boshqalar. 
Qonunning  14-moddasida  fuqarolarning  o‗zini  o‗zi  boshqarish 
organlari, nodavlat notijorat tashkilotlari va fuqarolar: 
korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi davlat dasturlarini va boshqa 
dasturlarni ishlab chiqish hamda amalga oshirishda ishtirok etishi; 
aholining  huquqiy  ongi  va  huquqiy  madaniyatini  yuksaltirishda, 
jamiyatda  korrupsiyaga  nisbatan  murosasiz  munosabatni  shakllantirishda 
ishtirok etishi; 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  to‗g‗risidagi  qonun  hujjatlarining  ijro 
etilishi ustidan jamoatchilik nazoratini amalga oshirishi; 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  sohasida  davlat  organlari  va  boshqa 
tashkilotlar bilan hamkorlik qilishi mumkin. 
Nodavlat  notijorat  tashkilotlari  ushbu  moddada  nazarda  tutilgan 
tadbirlarni  amalga  oshirish  maqsadida  Idoralararo  komissiya  va  hududiy 
idoralararo  komissiyalar  faoliyatida,  shuningdek  davlat  organlari 
huzuridagi  ishchi  guruhlar,  komissiyalar  va  jamoat-maslahat  organlari 
faoliyatida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ishtirok etadi. 
Qonunning  18-moddasiga  ko‗ra  ta‘lim  muassasalarida  korrupsiyaga 
qarshi  kurashish  sohasidagi  huquqiy  ta‘lim  va  tarbiya  belgilangan  davlat 
ta‘lim standartlariga muvofiq amalga oshiriladi. Davlat ta‘limni boshqarish 
organlari va ta‘lim muassasalari korrupsiyaga qarshi kurashish sohasidagi 
davlat  siyosatining  asosiy  yo‗nalishlarini  inobatga  olgan  holda  ta‘lim 
muassasalarida  huquqiy  ta‘lim  va  tarbiyaga,  mutaxassislarni  kasbiy 
tayyorlashning  sifatini  oshirishga,  ta‘lim  dasturlarini  doimiy  ravishda 
takomillashtirib borishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqadi.  

---

84 
 
Davlat boshqaruvi sohasida korrupsiyaning oldini olishga doir chora-
tadbirlar quyidagilardan iborat: 
davlat  organlari  faoliyatining  ochiqligini  va  ularning  hisobdorligini 
ta‘minlash,  davlat  boshqaruvi  tizimining  samaradorligini  oshirish,  davlat 
organlarining,  ular  mansabdor  shaxslarining  va  boshqa  xodimlarining  o‗z 
zimmasiga  yuklatilgan  vazifalarni  bajarishi  yuzasidan  mas‘uliyatini 
kuchaytirish; 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  sohasida  davlat  organlarining  faoliyati 
ustidan parlament va jamoatchilik nazoratini amalga oshirish; 
davlat  organlarining  va  ular  xodimlarining  faoliyatida  korrupsiyaga 
oid huquqbuzarliklarga yo‗l qo‗ymaslik; 
davlat  organlarining  mansabdor  shaxslari  va  boshqa  xodimlarining 
samarali  ijtimoiy  himoya  qilinishini,  moddiy  ta‘minot  olishini  va 
rag‗batlantirilishini ta‘minlash.  
Davlat  organlarining  va  o‗zga  tashkilotlarning  mansabdor  shaxslari 
hamda  boshqa  xodimlari  qonun  hujjatlariga  rioya  etishi,  o‗z  mansab  yoki 
xizmat  majburiyatlarini  beg‗arazlik  bilan,  xolisona,  vijdonan,  odob-axloq 
qoidalariga  rioya  etgan  holda  bajarishi  hamda  korrupsiyaga  oid  biror-bir 
huquqbuzarlikni sodir etishdan yoki bunday huquqbuzarliklarni sodir etish 
uchun shart-sharoitlar yaratadigan boshqa har qanday harakatlardan o‗zini 
tiyishi shart.  
Qonunning  27-moddasiga  ko‗ra  korrupsiyaga  oid  huquqbuzarliklar 
sodir etganlik qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikka sabab bo‗ladi. 
Korrupsiyaga oid huquqbuzarlik sodir etgan shaxslar sudning qaroriga 
ko‗ra muayyan huquqlardan, shu jumladan muayyan lavozimlarni egallash 
huquqidan qonunga muvofiq mahrum etilishi mumkin. 
Yuridik  shaxslar  korrupsiyaga  oid  huquqbuzarliklarni  sodir  etganlik 
uchun qonunda belgilangan tartibda javobgar bo‗ladi. 
28-modda  korrupsiyaga  oid  huquqbuzarliklar  to‗g‗risida  axborot 
berayotgan shaxslar davlat himoyasida bo‗ladi, qonunda belgilangan hollar 
bundan mustasno. 
Korrupsiyaga  oid  huquqbuzarliklar  to‗g‗risida  axborot  berayotgan 
shaxslarni ta‘qib etish qonunga muvofiq javobgarlikka sabab bo‗ladi. 
Ushbu  moddaning  qoidalari  korrupsiyaga  oid  huquqbuzarliklar 
to‗g‗risida  bila  turib  yolg‗on  axborot  bergan  shaxslarga  nisbatan  tatbiq 
etilmaydi, ular qonunga muvofiq javobgar bo‗ladi. 
Qonunda  korrupsiyaga  qarshi  kurashish  bo‗yicha  faoliyatni  amalga 
oshiruvchi  va  unda  ishtirok  etuvchi  organlar  hamda  tashkilotlar, 
korrupsiyaga qarshi kurashish sohasida huquqiy  madaniyatni yuksaltirish, 

---

85 
 
korrupsiyaning  oldini  olishga  doir  chora-tadbirlar,  korrupsiyaga  oid 
huquqbuzarliklarni  aniqlash,  ularga  chek  qo‗yish,  javobgarlikning 
muqarrarligi kabi masalalar aniq belgilab qo‗yilgan 
Mazkur  qonun  bilan  yaqindan  tanishish,  uning  har  bir  moddasini 
chuqur o‗rganib, hayotimizga tatbiq etishga intilish, sodda qilib aytganda, 
korrupsiya  balosining  naqadar  mudhish  illat  ekanini  tushunish,  mustaqil 
idrok  etish,  eng  muhimi,  unga  qarshi  kurashish  har  birimizning  fuqarolik 
burchimizdir. 
O‗zbekiston  Respublikasining  «Korrupsiyaga  qarshi  kurashish 
to‗g‗risida»gi  Qonuni  davlat  organlari  faoliyatining  ochiqligini  va 
hisobdorligini  ta‘minlash,  davlat  boshqaruvi  tizimining  samaradorligini 
oshirish,  davlat  organlari,  mansabdor  shaxslarning  o‗z  zimmasiga 
yuklatilgan  vazifalarni  bajarishi  yuzasidan  mas‘uliyatini  kuchaytirishga, 
korrupsiyaga  qarshi  kurashish  sohasida  parlament  va  jamoatchilik 
nazoratini amalga oshirish maqsadlariga xizmat qilmoqda.  
Qonun asosida davlatimiz rahbari Shavkat Mirziyoyevning 2017 yil 2 
fevraldagi  «Korrupsiyaga  qarshi  kurashish  to„g„risida»gi  O‗zbekiston 
Respublikasi  Qonunining  qoidalarini  amalga  oshirish  chora-tadbirlari 
to‗g‗risida»gi qarori qabul qilindi. Mazkur hujjatlar o‗z mazmun mohiyati, 
maqsadi  bilan  mamlakatimizda  korrupsiyaga  qarshi  kurashning  yangi 
bosqichini boshlab berdi.  
Prezidentimizning  2017  yil  7  fevraldagi  «O„zbekiston  Respublikasini