Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Birinchi jahon urushining o'lka hayotiga salbiy tasiri. 1914 yil 1 avgustdadavlatlamingguruxi:
Antanta, Angliya, Fransiya va Rossiya 3-lar ittifoki Germaniya, Avstriya, Vengriya va 1915 yil Antanta
tarafiga utgach Italiya urtasida birinchi jaxon urushi boshlandi, Rossiya urushga tayyor emasdi. Armiya
safarbar etilmagan xujalik xarbiy yulga utkazishgandi.uk-dorilar etishmasligi bilinib turar edi, urushni
birinchi yillaridayok Rossiya kator ogir maglubiyatlarga uchragan armiya urush davomida kishlok xujaligi
vayron buldi.Ekin maydonJari ancha kiskarib ketdi.Kishlokda esa ishlovchi kishilar etishmas butun xujalik
alokalari izdan chikan Rossiya iktisodiyoti urush va bunday xarakatlarga kulamdagi xarbiy xarakatlarga
tayyor emasda.1915 yildan boshlab Turkistonda paxtaga uzgarmas davlat narxlari joriy etildi.Bu narx
paxtakorlamingetishtirishga kiladigan xarajatlami koplay olmasdi.1916 yilda paxtaga ayrnboshlanadigan
bugdoy narxi 400% kupaydi. Paxta narxi esa 50% kutarildi xolos. Urush olib borish uchun kungili badallar
tulash majburiyatn yuklakdi, Badallar xar bir uy yoki oila utovdan olinadigan majbumy soliklardir bu
soliklar oddiy xalk uchun ogir yuk edi. Urush davomida axoliga kushimcha soliklar va natural majburiyatlar

xam yuklandi. Turkistonda bu majburiyatlar butun mustamlaka xujaligini chukur tanazzxilga olib ksldi. Pulning kadrsizlanishi, bajarib bulmas soliklar va sudxurlar zuravonligi shartlari xalk azob-ukubatlarini xaddan oshirib yuborgan edi. Ulaming butun xujaligi tamomila zavolga yuz tutdi bu esa iktisodiyotganing uzil-kesil barbod bulishi xafini tutdirdi. Dexxonlar erlarni arzon garovga sotib yubordi. Natijada dexkonlarning 50%dan ziyodi ersiz ziroatlarga aylandi

182. 1916 yilgi xalq qo'zg'oloni va lining xususiyati.. 1914-1916 yillarda CHor ma'murlarinnng

jaxon urushi baxonasida milliy mustamlakachilik zulmi va istibdodini kuchaytirganliklari munosabati bilan
Turkiston xalklari kurashga yanada faolrok tortilganlar. 1916 25 iyunda Rus podshosi Nikolay-2ning
«Saltanatdagi bcgona xalklar erkak axolisini xarakatdagn armiya rayonlarida xarbiy inshoatlar va shuningdek davlat mudofasi uchun zarur bulgan boshka xar kanday ishlarga jalo kilish» xakidagi farmonga binoan Turkiston ulkasidagi rus bulmagan 19 yoshdan 43 yoshgacha bulgan jami 250 ming fukaroni front: orkasidagi kora islilarga safarbar kilish kuzda tucilgan edi. Mardikorlikka olishning butun ogirligi mexnatkash tabakalar zimmasiga tushar edi. Ularning ruyxatlarini tuzish Volost boshkaruvlari, oksokolpar va ellikboshilarga yuklatilgan edi. Ularbundan uz manfaatlari yulida fondalandilar. Maxalliy ma"murlar katta poralar evaziga boylar va amaldorlar, turalaming bolalarini mardikorlikdan koldirar, kuprok kambagal

oilalarning farzandlarini rayxatga kushib kulr edilar.CHorizm mustamlaka zulmi siyosatiga karshi

kurashning yuksak chukkisi Jizzax kuzgoloni buldi. Bu kuzgolon xalk kurashiga

aylandi va butun Turkiston buyicha yoyildi. Kuzgolon shafkatsixtarcha bostnrildi. Katnashchilardan 3000

mingdan ortik kishi sudga berilib, ulardan 347 tasi osib uldirishga

xukm ktlingan