Oybek rashidov o‘zbekistonda arxiv ishi tarixi toshkent – 2019

Surxandaryo viloyati davlat arxivi. Turkiston ASSR Markaziy Ijroiya 
Qo‘mitasi (MIK) ning 19-noyabr va O‘zbekiston SSR MIKning 1934-yil № 16/86 
va № 6 sonli qarorlariga asosan Termiz shahrida O‘zbekiston Markaziy arxiv 
boshqarmasining tumanlararo bo‘limlari tashkil etilgan. Ushbu bo‘limlarning
Boysun, Jarqo‘rg‘on, Sariosiyo, Sherobod va Termiz tumanlarida xizmat ko‘rsatishi 
bilglangan. Ushbu arxiv 1935-yil 21-dekabrda O‘zSSR Markaziy Ijroiya 
Qo‘mitasining qaroriga asosan Surxandaryo viloyat Ijroiya Qo‘mitasining arxiv 
boshqarmasi deb qayta tashkil etilgan. O‘zSSR Oliy Sovet Prizidiumining 1941-
yil 6-martdagi farmoniga asosan Buxoro viloyati tarkibidagi Surxandaryo viloyati 
ajralib chiqishi munosabati bilan Surxandaryo viloyat davlat arxivi tuzilgan. 
Surxandaryo viloyat davlat arxivida 1-yanvar 2010-yil holatiga ko‘ra 361 
dona jamg‘arma mavjud bo‘lib, unda 148 808 ming saqlov birligidagi hujjat 
saqlanmoqda. Arxivda 1917-yildan hozirgacha bo‘lgan davlat boshqaruvi organlari, 
sud va prokrotura organlari, o‘kuv, madaniy va ma’rifiy muassasalar , kasaba 
uyushmalari, xalk ta’limi tashkilotlarning doimiy va uzoq muddatli saqlanadigan 
hujjatlari saklanmoqda. Ushbu hujjatlarda Surxandaryo viloyatining tarixi, 
madaniyati, qurilish, qishlok xo‘jaligi, mahalliy sanoat, xalq talimi bo‘limi sohalari 
aks etib, bosqichma-bosqich ko‘rsatkichlar asosida ifodalangan. 
Surxandaryo viloyat davlat arxivining quyidagi tumanlarda bo‘limlari faoliyat
ko‘rsatib kelmoqda: Boysun, Shirobod, Angor, Muzrabot, Jarqurg‘on, Sho‘rchi, 
Denov, Uzun. Bugungi kunda Surxandaryo viloyat davlat arxivi Termiz shahri 
A.Temur ko’chasi 49-uyda faoliyat yuritadi.
Toshknt viloyati davlat arxivi. 1938-yil yanvar oyida Toshkent viloyatinig 
tashkil topishi munosabati bilan, O‘zbekiston SSR Markaziy ijroya qo‘mitasi 
sovetlarining tashkiliy bo‘limi qoshida Toshkent viloyati arxiv bo‘limi boshqarmasi 
tashkil topdi. 

---

131 
O‘zbekiston SSR Xalq Komissasrlari Sovetining 1940-yil 21-iyuldagi 1052-
sonli qaroriga asosan Toshkent viloyati arxiv boshqarmasi, Toshkent viloyati davlat 
arxiviga aylantirildi. 1943-yildan 1957-yilgacha Toshkent viloyati davlat arxivi 
O‘zbekiston SSR Ichki Ishlar Vazirligi boshqarmasining Toshkent viloyati 
bo‘linmalari qoshida faoliyat yuritdi. 
1992-yildan boshlab Toshkent viloyati hokimligi tashkil topganligi sababli, 
Toshkent viloyati hokimligi arxiv bo‘limi deb ataldi. O‘zbekiston Respublikasi 
Vazirlar Mahkamasining 2004- yil 3-fevraldagi “O‘zbekiston Respublikasida arxiv 
ishini boshqarishni yanada takomillashtirish to‘g‘risida” 49-sonli qarori, Toshkent 
viloyati hokimligining 2004-yil 17-mart № 54 sonli qaroriga asosan Toshkent 
viloyati arxiv bo‘limi, Toshkent viloyati arxiv ishi boshqarmasiga aylantirildi. 
Toshkent viloyati arxiv ishi boshqarmasiga qarashli Toshkent viloyati davlat arxivi 
va uning 6 ta filialida hozirgi kunda 593239 dan ortiq hujjatlar saqlanmoqda. 
Bugungi kunda Toshkent viloyat davlat arxivi Qibray tumani, Yangiobod q.f.y, 
Milliy bog’ 27 a-uyda faoliyat yuritadi.