O`zb tarix 11 узб indd

O‘rta-maxsus, kasb-hunar ta’lim tizimining tashkil etilishi. 
O‘zbe-
kiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonuniga muvofiq umumiy 
o‘rta ta’limning to‘qqiz yillik etib belgilanishi munosabati bilan to‘qqiz 
yillik maktabni tugatgan barcha o‘quvchilar ta’lim olishni o‘rta maxsus 
yoki kasb-hunar kollejlarida davom ettirdilar. Bu yangi ta’lim tizimiga 
bosqichma-bosqich o‘tildi, ya’ni Kadrlar tayyorlash milliy dasturining 
1-bosqichi (1997–2001) doirasida amalga oshirildi. Shu davr mobaynida 
300 ga yaqin yangi turdagi ta’lim muassasalari ochildi. O‘rta maxsus 
ta’lim sohasida viloyatlarda biznes maktablari, umumta’lim maktablarida 
kasb-hunar kurslarining ochilishi, bozor iqtisodiyoti talablaridan kelib 
chiqqan holda yangi mutaxassisliklar (fermer, soliq va bojxona xodimi, 
audit va hokazo) kiritildi. Unga binoan, yurtimizda 1997-yildan boshlab ho-
zirga qadar 1400 dan ortiq kasb-hunar kolleji, 200 ga yaqin akademik litsey 
bunyod etildi. Ular sohalar bo‘yicha mutasaddi tashkilotlar va oliy ta’lim 
muassasalariga biriktirilishi tufayli bu bosqichda o‘quv jarayoni samarali 
tashkil etilib, kollej bitiruvchilarining ish bilan ta’minlanishiga e’tibor 
qaratilganiga qaramay, bu borada qoniqarli natijaga erishilmadi.
2017-yilgi islohotlar
. Ta’lim tizimida amalga oshirilgan islohotlar, 
12 yillik ta’limni takomillashtirish yo‘lidagi tadbirlar kutilgan natijani 
bermadi. Yig‘ilib qolgan muammolar sohani tub isloh qilishni, dunyoning 
rivojlangan mamlakatlari tajribasidan foydalanish zarurligini taqazo qildi.
2017-yil umumta’lim va o‘rta maxsus kasb-hunar ta’limi tizimida 
tub islohotlar yili bo‘ldi. Xalq qabulxonalari va Prezidentning virtual 

---

74
qabulxonasiga tushgan taklif va mulohazalar, shuningdek, respublika 
maktablaridagi bitiruvchilarning ota-onalari o‘rtasida o‘tkazilgan so‘rovnoma 
natijalaridan kelib chiqib, Prezident Shavkat Mirziyoyev tashabbusi bilan 
9+3, ya’ni 12 yillik majburiy ta’limdan 11 yillik ta’limga o‘tildi. 
2017-yilning o‘zida 10-sinf o‘quvchilari uchun 9 mln. nusxa dars-
liklar chop etildi va 10 mingga yaqin umumta’lim maktabida 
11 yillik ta’limga o‘tilgan holda o‘qitish tizimi yo‘lga qo‘yildi. 
Bu akade-
mik litsey va kasb-hunar kollejlariga qabul jarayoni bilan barobar olib bo-
rildi. Bunda ota-onalar va o‘quvchilarning xohish-istaklari inobatga olindi.
2016/2017-o‘quv yilida umumta’lim maktablarini tamomlagan 466 mingdan 
ortiq o‘quvchining 288 mingi 10-sinfda o‘qishni davom ettirdilar.
Maktabgacha ta’lim tizimi uzluksiz ta’limning birlamchi, eng asosiy
bo‘g‘inidir. Maktabgacha taʼlim, 6–7 yoshgacha oilada, bolalar bogʻchasida 
va boshqa taʼlim muassasalarida olib boriladi. Mutaxassislarning ilmiy 
xulosalariga ko‘ra, inson o‘z umri davomida oladigan barcha axborot 
va ma’lumotning 70 foizini 5 yoshgacha bo‘lgan davrda oladi. Shu bois, 
bolalarning sog‘lom va bilimli, yetuk salohiyatli kadrlar bo‘lib voyaga 
yetishida bog‘cha tarbiyasi juda muhim 
o‘rin tutadi. Maktabgacha ta’lim tizimini 
yanada takomillashtirish, moddiy-texnika 
bazasini mustahkamlash, maktabgacha 
ta’lim muassasalari tarmog‘ini kengay-
tirish, malakali pedagog kadrlar bilan 
ta’minlash maqsadida O‘zbekiston Res-
publikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 
2017-yil 30-sentabrda “Maktabgacha 
ta’lim tizimini boshqarishni takomil-
lashtirish to‘g‘risida”gi farmonni imzoladi. Unga ko‘ra, Maktabgacha ta’lim 
vazirligi tashkil etildi. Yangi vazirlik tizimiga Qoraqalpog‘iston maktabgacha