O’zbek tili leksikasining boyish manbalari. Sohaga xos o’z va o’zlashgan so’zlar tasnifi

O’zbek tili leksikasining boyish manbalari. Sohaga xos o’z va o’zlashgan so’zlar tasnifi

O’zbek tili leksikasining boyish manbalari. Sohaga xos o’z va o’zlashgan so’zlar tasnifi

Reja:

Reja:

1. O`zbek tilining boyish manbai .

2. O`zbek tilining eskirgan so’zlar o’quv izohli lugʻati.

3. O`zbek tilining izohli lugʻati.

4. O`zbek tilining ma'nodosh so’zlar o’quv lugati.

5. O`zbek tiling orfoepik luğati.

6. O`zbek tilining sòzlar darajaga ishi òquv lugʻati.

7. O`zbek tilining zid ma’noli so’zlar òquv lugʻati.

8. O`zbek tilining soʻz yasalishi òquv lugʻati.

9. O`zbek tilining soʻz tarkibi òquv lugʻati.

O`ZBEK TILINING BOYISH MANBAI

O`zbek tili leksikasi bir qancha manba asosida boyib, rivojlanib boradi. Uni, eng avvalo, ikki katta guruhga ajratish mumkin: 1) ichki imkoniyat; 2) tashqi imkoniyat.

Birinchisi ichki manba, ikkinchisi tashqi manba deyiladi: 1. O`zbek tili lug`at tarkibining birinchi yo`l bilan boyib borish imkoniyati juda keng. Masalan: a) ilgari qo`llanib, keyin iste’moldan chiqib ketgan so`zdan yangi tushunchani ifodalash uchun foydalanish: vazir, hokim, viloyat, shirkat, noib, tuman kabi; b) yasovchi qo`shimcha yordamida yangi so`z yasash: uyali (telefon), omonatchi, pudratchi, bojxona, auditchi (auditor), dizaynchi (dizayner) va boshqa; d) shevaga xos so`zni faollashtirish: mengzamoq (Xorazm) «o`xshatmoq», «tenglashtirmoq», «qiyoslamoq» ma’nosida. 2. O`zbek tili lug`at tarkibi tashqi manba asosida ham boyib bormoqda. Dunyoda ichki imkoniyati asosidagina rivojlanadigan til yo`q. Faqat ma’lum zarurat tufayli yangi tushunchani tilimizning ichki imkoniyati asosida ifodalab bo`lmagandagina tashqi manbaga murojaat qilish foydali. Mahmud Koshg`ariy, Alisher Navoiy ham shunga da’vat qilgan. Keyingi davrda tilimizga Yevropa tillaridan bir qancha so`z yangi tushuncha bilan birgalikda kirib keldi. Masalan: monitoring, diler, skaner kabi. Buning hammasi o`zbek tili leksik imkoniyatini kengaytirib, boyitmoqda.