O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi toshkent arxitektura – qurilish instituti

l-topshiriq. Matnni rus tiliga tarjima qilling.
MUXTOR ASHRAFIY
O'zbek musiqa san'atining atoqli namoyondalaridan biri mashhur kompozitor va dirijor, murabbiy va jamoat arbobi Muxtor Ashrafiy o*zbek musiqa madaniyatini rivoj topishiga katta xissa qo'shgan san'atkordir.
Muxtor Ashrafiy 1912-yili l-iyunda Buxoro shahrida sozanda oilasida tug'ildi. Dastlab sharq musiqa maktabida, keyinchalik musiqa texnikumida o'qib yetuk sozanda va maqomdon ustalardan dutor chalishni va maqom ijrochiligi yo'llaridan ta'lim oladi.
2-topshiriq. Matnda uchragan asarlar, ularning kim yoki nima haqida ekanini o'zbek tilida gapirib bering.
3-topshiriq. Quyidagi so'zlarni o'z o'rniga qo'ygan holda gap tuzing.
llonlafn'ing, dorij zaharidan, tayyorlanadi, zaharL
Atrofga, xidi, xushbo'y, gullarning, atirdek, taralarmish.
Haydashni, o'rganishni, avtomobil, men, orzu qilaman.
Kema. mehmonni, kutib oldi, kapitani.
4-topshiriq. Gaplarni ko'chiring. Nuqtalar o'rniga fe'llarni qavs ichida ko'rsatilgan zamon shakllalarida qo'llang va rus tiliga tarjima qiling.
MUSTAQIL O'QISH UCHUN MATNLAR
AQL VA BOYLIK
Bir cholning to'rt o'g'li bor ekan. Bir kuni chol o'g'illarini oldiga chaqirib: «O'qillarim, men qarib qoldim, orangizdan bittangiz oiia boshlig'i bo'lishingiz kerak. Kim aqlli va davlatmand bo'lsa, u menga merosxo'r bo'ladi. Har qaysingiz menga aqlli va davlatli ekanligingizni ko'rsating,» - dedi, eng katta o'g'li zumrad ko'zli oltin uzuk taqqan qo'lini uzatib. «Mana mening boyligim, boy odamda aql ham bo'ladi»,- dedi.
lkkinchi o'g'li zarbop choponini kiyib ko'rsatib, shunday dedi: «Shu paytda meni ko'rgan kishi boyligimga va aqlimga qoyil qoladi».
Uchinchi o'qli kumush va javohir qadalgan kamarini beliga bog'lab: «Hech kim umrida bunday kamarni ko'rgan emas», - dedi.
Chol boshini chayqab, katta o'g'illariga hech nima demadi. Kenja o'g'liga qarab: «Nega sen indamaysan, sen qaysi boyliging bilan maqtanasan?»
Kenja o'g'li shunday dedi: «Menda zumrad ko'zli uzuk ham yo'q. zarbop cho'pon ham yo'q, qimmatbaho kamar ham yo'q. Lekin mehnatkash qo'lim, botir yuragim, aqlli boshim bor».
Kenja o'g'lining javobi cholga yoqib, bor-yo'g'ini unga meros qoldiradigan bo'ldi. Katta o'g'illariga esa uning so'zidan chiqmaslikni nasihat qildi. O'g'illar bo'lsa, aytgan gaplaridan pushaymon bo'ldilar.
Shuning uchun aytadilar-da, aql har qanday boylikdan buyukdir, deb.
Lug'at
rivoyat- сказание, предание zumrad- жемчук
zarbop chopon- золотистыйхалат kumush- серебро nasihat- добрыйсовет pushaymon- раскаяние, сожаление