O‘zbekiston davlati va huquqi asoslari 1 O. Karimova, N. Ismatova, sh. Sariqov, O. Amanova o‘zbekiston davlati va huquqi asoslari

4
Faollashtiruvchi savol va topshiriqlar
O‘zbekiston Respublikasi – mustaqil davlat
1. Yuqoridagi rasmlardan foydalanib "so‘nggi yillarda mam-
lakatimizda olib borilayotgan olamshumul islohotlar inson, xalq 
manfaatlarini ko‘zlab amalga oshirilmoqda" degan fi krni izohlab 
bering.
2. Mamlakatimiz mustaqil davlat bo‘lmasdan boshqa davlatlarga 
qaram bo‘lganida xalqimizning, har bir insonning, siz va bizning 
1- mavzu
1
2
3
4
5
http:eduportal.uz

---

5
O‘ZBEKISTON DAVLATI VA HUQUQI ASOSLARI
5
5
Yurtimizda so‘nggi yillarda shunday o‘zgarishlar, yangilanishlar yuz 
bermoqdaki, bu o‘zgarishlar shiddatidan, ko‘lamidan, olamshumulligidan 
aql shoshib qoladi. Qisqa davr ichida qad ko‘tarayotgan bino va inshootlar, 
ishga tushirilayotgan zavod va fabrikalar, foydalanishga topshirilayotgan 
ta'lim va sog‘liqni saqlash maskanlari, oromgohlar, sport, san'at, madaniyat 
maskanlarining barchasi xalq uchun, siz va biz uchun bunyod qilinmoqda.
So‘nggi yillarda, mustaqillikka erishgan davrimizdan keyingi davrda 
ilk bora mustaqillikning tub mohiyatini anglatuvchi g‘oya — inson 
manfaatlarini davlatimiz faoliyatining markaziga olib chiqish g‘oyasi ilgari 
surildi.
Har bir inson erkin, mustaqil hayot kechiruvchi, o‘zining imkoniyatlarini, 
qobiliyatini to‘la namoyon qila olishiga barcha sharoitlar muhayyo qilingan 
joyda yashash, umrguzaronlik qilish insoniyatning azaliy orzusi bo‘lib 
kelgan. Insonning bu orzusi ushalishi, u yashaydigan mamlakat haqiqiy 
erkin, baxtli hayotni ta’minlab bera olishi uchun ushbu mamlakatda 
muayyan iqtisodiy-ijtimoiy va siyosiy-huquqiy sharoit mavjud bo‘lishi 
lozim. Bu joyda inson huquq va erkinliklariga bo‘lgan e’tibor eng oliy 
darajada bo‘lmog‘i lozim. Chunki inson o‘zini mustaqil va baxtli his qila 
olishi uchun, avvalambor, uning huquq va erkinliklari ta’minlangan bo‘lishi 
shartdir.
Har bir jamiyatning asosiy mezoni hisoblangan inson huquqlari xalqaro 
huquq ning obyеkti sifatida 1948- yilda “Inson huquqlari umumjahon dеk-
laratsiyasi”ning qabul qilinishi bilan rasman tan olindi. BMT Bosh As sam b lе-
yasi tomonidan qabul qilingan ushbu hujjatning tarixiy ahamiyati shun daki, 
manfaatlarimiz, huquq va erkinliklarimiz, milliy qadriyatlarimiz 
shu qadar qadrlanarmidi? Mustaqillik xalqimizga nima berdi?
3. Yurtimizning barcha hududlarida so‘nggi yillarda ko‘plab 
Xalq qabulxonalari ochilganligining sababi nimada? Ularning 
faoliyati haqida nimalarni bilasiz? Ular kimga xizmat 
ko‘rsatadi? U yerga kim, nima sababdan murojaat qiladi?
4. “Huquqiy savodsizlik” deganda nimani tushunasiz?
5. Qonunlarni bilmasligingiz uchun afsuslangan paytlaringiz 
bo‘lganmi?
6. O‘z huquqlaringizni bilishingiz qo‘l kelgan vaziyatga misol 
keltiring.
http:eduportal.uz

---

6
unda ilk marotaba dunyo hamjamiyati inson va uning huquqlarini hi mo ya 
qilishni xalqaro muammo darajasida e’tirof etdi. Mustaqil mamlakatlar qatori 
O‘zbekiston Res publikasi ham muayyan huquq va majburiyatlarga egadir. 
Bularning ichida eng muhimi va ustuvori mamlakatimiz hududida in son huquq 
va erkinliklarini ta’minlash, mamlakatimiz fuqarosini tom ma’no da gi erkin va 
mustaqil shaxsga aylantirishdir.
Yurtimizning barcha hududlarida faoliyat yurita boshlagan Xalq 
qabulxonalari, davlat idoralarining xalqning muammo va arizalari bo‘yicha 
joylarda ish olib bora boshlagani, kam ta’minlangan oilalarga alohida 
g‘amxo‘rlik ko‘rsatila boshlangani, yoshlar ta'lim-tarbiyasiga, ularni ish 
bilan ta’minlashga berilayotgan e’tibor, bularning barchasi yurtimizda xalq 
manfaatlari ustuvorligining yaqqol isbotidir. Eng asosiysi, inson huquq va 
erkinliklarini ta’minlash mamlakatimizdagi olamshumul islohotlarning bosh 
g‘oyasi, maqsadi qilib belgilandi.
Inson manfaatlari, huquq va erkinliklarini ta’minlash bilan mamlakat 
mustaqilligi o‘rtasida bevosita va uzviy bog‘liqlik bor.
O‘zbekiston Respublikasi mustaqil davlat sifatida quyidagi huquqlarga 
ega:
–– daxlsizlik, o‘z hududiga va chegarasiga egalik huquqi;
–– shaxslarni fuqarolikka qabul qilish va fuqarolikdan mahrum etish 
huquqi;
–– o‘z Konstitusiyasi, kodekslari va qonunlarini qabul qilish huquqi;
–– qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatlarining faoliyatini 
yo‘lga qo‘yish huquqi;
–– o‘z Qurolli Kuchlarini tashkil qilish huquqi;
–– xalqaro huquq subyekti sifatida xorijiy mamlakatlar bilan mustaqil 
ravishda aloqalar o‘rnatish huquqi;
–– o‘z mulkiga egalik, budjet, soliq va moliya tizimlarini tashkil qilish 
huquqi;
–– o‘z xazinasi va pul birligi – milliy valutasini joriy qilish huquqi;
–– o‘z sud tizimini tashkil qilish va sud ishlarini mustaqil yuritish huquqi;
–– o‘z gerbi, bayrog‘i, madhiyasi va poytaxtiga ega bo‘lish huquqi;
–– davlat tiliga egalik huquqi;
–– o‘z taraqqiyot yo‘lini, o‘z nomini, o‘z ma’muriy tuzilishini o‘zi 
belgilash huquqi;
http:eduportal.uz

---