O’zbekiston-finlandiya pedagogika unstituti 2-kurs 240-guruh talabasi

III Golegonlar uchun sifat reaksiyalari
Galogenlar Mendeleyev kimyoviy elementlar davriy jadvalining VII a guruhchasini tashkil etuvchi elementlar (ular beshta) uchun qo‘llanadigan umumiy nomdir. Galogenlar turkumiga xlor, ftor, brom, yod va astat elementlari kiradi. "Galogen" atamasini 1811-yilda olmon kimyogari I.Shveyger tomonidan, ishqoriy metallar bilan birikib, tuz hosil qiladigan xlor elementini atash uchun taklif qilgan edi. "Galogen" so‘zi yunon tilidagi "tuz tug‘diruvchi" ma'nosini bildiradi. Lekin Shveygerning taklifi umume'tirof etilmadi va taklifligicha qolib ketdi. Keyinroq esa bu atama yana kun tartibiga chiqdi va xlor va unga yondosh elementlarga qo‘yilgan umumiy guruh nomi sifatida fanga kirib keldi.
Galogenlarning barchasi - metallmaslardir. Lekin yodda va sun'iy olingan astatda kuchsiz metall xossalari borligi aniqlangan. Galogenlarni o‘rganish nazariy va amaliy kimyoning taraqqiyotida muhim ahamiyat kasb etadi. Elementlarning tabiiy guruhlari haqidagi tushuncha davriy qonunni kashf etishda katta ahamiyatga ega bo‘ldi. Kislotalarning tarkibi va xossalari, ularning kuchi va oksidlash xususiyatlariga oid hozirgi tasavvurlar galogenlarning kislorodli va vodorodli birikmalarini o‘rganish tufayli shakllangandir.
Ftordan yodga o‘tishfa galogenlar ba'zi xossalarining turlicha o‘zgarishlarga asoslanib, rus olimi Ye.V.Biron ikkilamchi davriylik hodisasi mavjudligini aniqladi (masalan xlor kislorodli birikmalarning mustahkamligi, ftorning shunday birikmalarining mustahkamligidan kuchliroqdir; bromda bu xossa yanada susayadi va yodga borganda ortadi). Uglevodorodlarning galogenli hosilalari ko‘pchilik organik moddalarni olishda juda muhim oraliq mahsulot bo‘lib xizmat qiladi. Huddi ana shulardan foydalanish XIX-asrda organik kimyoning taraqqiy etishiga katta turtki bergan edi. Xlorlash usuli mineral va rudalardan turli metallarni ajratib olishda keng qo‘llaniladi. Yodidlarni termik parchalash yo‘li bilan tozalik darajasi nihoyatda yuqori bo‘lgan metallar olinadi. Hozirgi vaqtda ftor kimyosi mustaqil ilmiy fab sifatida ajralib chiqqan


Xulosa
Biz ko'rib chiqayotgan moddaning sof shaklida tabiatda uchramaydi, chunki u havoda bug'lanib ketadigan juda uchuvchan suyuqlikdir. U asosan bromning minimal oksidlanish darajasi -1 namoyon bo'ladigan birikmalar tarkibiga kiradi. Bu tuzlar bromidlardir. Ushbu elementning ko'p qismi xlorning tabiiy tuzlari - silvitlar, karnallitlar va boshqalar bilan birga keladi.
Bromning minerallari uning o'zidan kechroq topilgan. Eng keng tarqalgan uchtasi:

• 
  embolit - xlor va bromning kumush bilan aralashmasi;
  
• 
  bromarginit;
  
• 
  bromosilvinit - kaliy, magniy va bromning bog'langan suv (kristalgidrat) bilan aralashmasi.
  

Bundan tashqari, bu element, albatta, tirik organizmlarning bir qismidir. Uning etishmasligi turli kasalliklarga olib keladi. asab tizimi buzilishlar, uyqu buzilishi va xotira buzilishi. Eng yomon hollarda, u bepushtlik bilan tahdid qiladi. Baliqlar bromni katta miqdorda tuzlar shaklida to'plashi mumkin.
DA er qobig'i uning massa miqdori 0,0021% ga etadi. Ko'p o'z ichiga oladi dengiz suvi va umuman Yer gidrosferasi.