O‘zbekiston metallurgiya sanoati o‘z mavqeini yildan-yilga mustahkamlab

KURS ISHI 5310300
Varaq
O’z	Varaq	Hujjat №	Imzo	Sana

II. TEXNOLOGIK QISM 2.1 TEXNOLOGIK SXEMA TUZISH Sulfidli mis rudasi Eritish Shlak Shteyn Chiqindiga Konvertorlashga Shlak Qoramtir mis
					KURS ISHI 5310300	Varaq
O’z	Varaq	Hujjat №	Imzo	Sana

2.2 Ratsional tarkib Cu-18%, Fe-30%, S-25%, SiO2- 17.5%, Al2O3- 8.5%, CaO-2.8%, MgO-1.5% Qolgan 5.2% ko'p miqdordagi oksidlarni o'z ichiga oladi, odatda ularning oz miqdori tufayli metallurgiya hisob-kitoblarida hisobga olinmaydi. Bunday holda, bu Na2O, K2O, MnO, BaO va boshqalar. Bundan tashqari, bu yerda olingan CO2 dan tashkil topgan 2,8% miqdoridagi kontsentratlar (azot atmosferasida) kalsinatsiyasi paytidagi yo'qotishlar ham kiritilgan. Parchalanish CaCO3 va MgCO3. Moddalarning berilgan foiz konsentrat miqdoridan foydalanib biz birikmalarning ratsional tarkibini aniqlaymiz. 1) Xalkopirit (CuFeS2) tarkibidagi misning umumiy massa ulushi: 184 CuFeS2 ------------- 64Cu 100 CuFeS2-------------- x Cu x= 34.78 % 2) Xalkozin ( Cu2S) tarkibidagi misning umumiy massa ulushi: 160 Cu2S---------------- 128Cu 100 Cu2S---------------- x Cu x= 80% Ikkala mineralning bir xil miqdori tufayli 100kg xalkopiritga 100kg xalkozin to`g`ri keladi va 100kg xalkopiritda 34.8kg mis bor, 100kg xalkozinda 80 kg mis bor. Barchasini xisobga olib xalkopirit va xalkozin tarkibidagi misning umumiy massasini aniqlaymiz: 34.78+80=114.78kg 3) Xalkopiritdagi mis: 114.8 kg CuFeS2--------------- 34.8 kg Cu 100 kg CuFeS2--------------- x kg Cu x=30.3% 4) Xalkozindagi mis: 114.8 kg Cu2S-------------80Cu 100 kg Cu2S------------ x Cu x=69.7% Bizga berilgan tarkib bo`yicha 100% li ruda konsentratida 20% mis mavjud. Ya`ni 100kg ruda konsentrati tarkibida 20kg mis bo`lsa shundan xalkopirit tarkibida 18• = 5,454 kg mis va xalkozin tarkibida 18 • = 12,546 kg mis mavjud. 5) 100kg konsentratdagi xalkopirit miqdori: 64 Cu----------------- 184 CuFeS2
					KURS ISHI 5310300	Varaq
O’z	Varaq	Hujjat №	Imzo	Sana
5,454 Cu---------------- x CuFeS2 x= 15,68 kg 6)Xalkopiritdagi oltingugurt miqdori: 184 CuFeS2---------- 64 S 15,68 CuFeS2----------- x S x= 5,45 kg 7)Xalkopiritdagi temir miqdori: 184 CuFeS2------------ 56 Fe 15,68 CuFeS2------------- x Fe x= 4,77kg Tekshirish: 6.3 kg Fe+7.2 kg S+7.2 kg Cu= 20.7 kg CuFeS2 8) 100kg konsentratdagi xalkozin massasi: 128 Cu--------------160 Cu2S 12,546 Cu----------------x Cu2S x= 15,68 kg 9) Xalkozindagi oltingugurt miqdori: 160 Cu2S------------ 32 S 15,68 Cu2S------------- x S x= 3,1365 kg Tekshirish: 4.2 kg S + 16.7 kg Cu= 20.9 Cu2S 10) Temir bilan piritning bog`liqligi: 30 – 4,77 = 25,23 kg Fe 11) Oltingugurt bilan piritning bog`liqligi: 25 - (3,1365 + 5,454) = 16,4 kg S Konsentratda kalsinlanish natijasida suv yo`qotilishiga ko`ra, CaO va MgO uglerodli birikmalarda mavjud: kalsit (CaCO3) va magnezit (MgCO2). 12) 100 kg konsentrat tarkibiga quyidagilar kiradi: 56 CaO------------- 100 CaCO3 2.8 CaO---------------- x CaCO3 x= 5kg 13) Kalsitdagi CO2 miqdori: 100 CaCO3-------------- 44 CO2 5 CaCO3-------------- x CO2 x= 2.2kg 14) Magnezit miqdori: 40 MgO----------------- 84 MgCO3 1.5 MgO------------------ x MgCO3 x = 3.5 kg
					KURS ISHI 5310300	Varaq
O’z	Varaq	Hujjat №	Imzo	Sana
15) Magnezitdagi CO2 miqdori: 84 MgCO2------------- 44 CO2 3.15 MgCO2-------------x CO2 x= 1.65 kg Sulfidli mis ruda konsentratining ratsional tarkibi 1-jadval Komponentlar Minerallar Bo`sh tog` jinslari Jami CuFeS2 Cu2S FeS2 CaCO3+MgCO3 Cu 5,454 12,546 ― ― ― 18 Fe 4,77 ― 14,2 ― ― 18,97 S 5,454 3,1365 25,23 ― ― 33,82 SiO2 ― ― ― ― 17.5 17.5 Al2O3 ― ― ― ― 8.5 8.5 CaO ― ― ― 2.8 2.8 MgO ― ― ― 1.5 1.5 Boshqalar ― ― ― 3,85 (CO2) 1,35 0,9 Jami 15,678 15,6825 39,43 8,15 27.35 100
					KURS ISHI 5310300	Varaq
O’z	Varaq	Hujjat №	Imzo	Sana

100 kg boyitmani qayta ishlashda hosil bo’ladigan changning rational tarkibi 2 -jadval Birikmalar Miqdori Cu Fe S Al2O3 SiO2 CaO boshqalar CuFeS2 0,0871 0,0303 0,0265 0,0303 Cu2S 0,0871 0,0697 0,0174 FeS2 0,1483 0,071 0,0773 Al2O3 0,0425 0,0425 SiO2 0,0825 0,0825 CaO 0,014 0,014 boshqalar 0,0335 0,0335 Жами 0,5 0,1 0,0962 0,125 0,0425 0,0825 0,014 0,0335 Ishlab chiqarishda yallig’ qaytaruvchi pechdan chiqadigan chang miqdori 0,5% ni tashkil qiladi. Shunga asoslanib changni ratsional tarkibi tuzildi.
					KURS ISHI 5310300	Varaq
O’z	Varaq	Hujjat №	Imzo	Sana

Pechdan chang chiqqandan keyingi shixtani ratsional tarkibi. 3-jadval birikmalar miqdorlari Cu Fe S Al2O3 SiO2 CaO boshqalar CuFeS2 17,333 6,0297 5,2735 6,0297 CuS 17,34 13,87 3,4676 FeS2 29,5 14,129 15,4 Al2O3 8,4575 8,4575 SiO2 16,4175 16,4175 CaO 2,786 2,786 boshqalar 3,174 3,174 jami 99,5 19,9 19,4 24,89 8,4575 16,4175 2,786 3,174 100 kg shixtani olganda rudadagi Cu miqdorini 98% shteyinga o’tadi, shu shteyinni 25% ni tashkil qiladi. 18*0,98=17,64. kg umumiy shteyin massasi. Zavoddan olingan ma’lumotlarga ko’ra shteyin tarkibi quyidagicha: Cu–25%, Fе–44%, S–25% ва ҳоказо. Shteyin tarkibida mis Cu2S korinishida bo’ladi. Cu2S miqdori: Cu2S tarkibidagi S: kg FеS miqdori undagi oltingugurt bilan aniqlanadi. FеS tarkibidagi oltingugurt: 30-6,3=23,7 % kg