O’zbekiston milliy universiteti fizika fakulteti f-20-01 guruh talabasi Saydullayev Sarvarning

O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI FIZIKA FAKULTETI F-20-01 guruh talabasi Saydullayev Sarvarning
Optika fanidan Yorug’lik tezligi va uni o’lchash usullari mavzusida kurs ishi taqdimoti Toshkent-2022
Reja:
1.Yorug’lik tezligini aniqlashga bag’ishlangan tajribalar

• Ilk tajribalar
• Galiley tajribasi

2. Yorug`lik tezligini aniqlashning astronomik usullari

• Yupiter oyining tutilishi
• Yorug’lik aberatsiyasi

3. Yorug'lik tezligini o'lchashning laboratoriya usullari
4. Yorug’likning muhitdagi tezligi
5. Yorug’likning fazaviy va gruppaviy tezligi
6.Xulosa

XVI-XVII asrlarda R.Dekart (Rene Dekart, fransuz fizigi, 1596-1650), R.Guk (Robert Guk, ingliz fizigi, 1635-1703), X.Gyuygens (Kristian Gyuygens, Gollandiya fizigi1619- ) yorug'likning tarqalishi to'lqinlarning muhitda tarqalishi ekanligidan kelib chiqdi.
Isaak Nyuton (Isaak Nyuton, ingliz fizigi, 1643 - 1727) yorug'likning korpuskulyar tabiatini ilgari surdi, ya'ni yorug'lik - bu jismlar tomonidan ma'lum zarrachalarning chiqarilishi va ularning kosmosda tarqalishi deb hisoblashgan.
1801 yilda T. Yung (Tomas Yung, ingliz fizigi, 1773-1829) yorug'likning interferensiyasini kuzatdi, bu interferensiya va diffraktsiya bo'yicha yorug'lik bilan tajribalar rivojlanishiga olib keldi.
1818 yilda O. J. Fresnel (Augustin Jan Fresnel, frantsuz fizigi, 1788-182 7) yorug'lik tarqalishining to'lqin nazariyasini qayta tikladi va Maksvell yorug'lik elektromagnit to'lqinlar degan xulosaga keldi.
Yorug’lik tezligini aniqlashga bag’ishlangan tajribalar
Galiley tajribasi
Birinchi bo'lib yorug'lik tezligini eksperimental ravishda o'lchashga harakat qilgan italiyalik Galileo Galiley edi.
Tajriba quyidagilardan iborat edi: ikki kishi bir-biridan bir necha kilometr uzoqlikdagi tepalik cho'qqilarida turib, panjurlar bilan jihozlangan chiroqlar yordamida signal berishdi. Keyinchalik Florentsiya akademiyasi olimlari tomonidan amalga oshirilgan ushbu tajribani u o'zining "Mexanika va mahalliy harakatga tegishli fanning ikkita yangi tarmog'i bo'yicha suhbatlar va matematik dalillar" (1638 yilda Leydenda nashr etilgan) asarida ifodalagan.