O’zbekiston milliy universiteti

SiO2 nanozarralarini qurilish sanoatida qo'llash
2023 yilda laboratoriya xodimlari Seysmologiya, konstruksiyalarning seysmik chidamliligini va seysmik tadqiqotlarni qo‘llab-quvvatlash jamg‘armasining “Amfifil molekulalar asosida betonning plastika va seysmik chidamliligini oshirishning kompleks usulini ishlab chiqish” No S-21-2023 loyihasini oldi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Xavfsizlik. SiO2 ga asoslangan nanoqo'shimchalar va modifikatorlarning kiritilishi beton toshning ishlash xususiyatlarini yaxshilaydi, uning bosim kuchini sezilarli darajada oshiradi. Nanokremniy ko'rinishidagi mineral nanodispers qo'shimchalar nanokremniyning yuqori reaktivligi va arzonligi tufayli eng istiqbolli hisoblanadi, ularning chiqindilari har yili Bekoboddagi Metall zavodiga tutash hududlarda katta miqdorda to'planadi.


Aynan ushbu xonda men qiziqtirdi. Sababi bu xonada men o'zim uchun butunlay o'zgacha xabarlarni va ma'lumotlarni oldim. Ilmiy izlanishlar bilan band bo'lib turgan xodimlarni ko'rib biz talabalarda ham qiziqishlar to'g'ildi. Tanishuv jarayonida ilmiy ish bilan shug'ullanayotgan Faxriddin aka bizga o'z ishi bilan tanishtirib o'tdi. Jarayonda barcha talabalar yozgi tatilda ilmiy ishlar bilan shug'ullanishni oldiga maqsad qilib qo'yishdi.
Loyiha doirasida birinchi kursda (2021-2022) kompyuter simulyatsiyasi maktabini tashkil etish, shu maqsadda yetakchi olimlar ishtirokida amaliy seminar tashkil etish rejalashtirilgan edi. Shundan kelib chiqib, 2022-yil 28-fevral kuni “Innovatsion tadqiqotlarda kompyuter tajribalaridan foydalanish istiqbollari” mavzusida xalqaro seminar tashkil etildi.
Belgiyalik mutaxassis Karel Venken o‘zining taklif etilgan ma’ruzasidan tashqari, 2022-yil 1-4-mart kunlari yosh olimlar uchun superkompyuterlarni o‘rnatish va ular bilan ishlash bo‘yicha mahorat darslari va amaliy mashg‘ulotlar o‘tkazdi. Xususan, 1-2 mart kunlari ushbu mutaxassis ishtirokchilarga superkompyuter tizimini o‘rnatish bo‘yicha mahorat darsi o‘tkazdi, shuningdek, ushbu tizimni qurish va ularning bir-biri bilan aloqasini ta’minlash bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlar o‘tkazdi. Amaliy mashg‘ulotlar natijasida guruh tomonidan yangi superkompyuterlar klasteri – FISTUz (O‘zbekistonning tezkor intellektual simulyatsiya vositasi) yaratildi.
FISTUz superkompyuterlar klasteri 47 ta Worker, 1 Builder va 2 Master kompyuterlaridan iborat. Har bir Master va Worker kompyuteri yuqori darajadagi (Intel Core i9, RAM 64GB, HDD 2TB va boshqalar) parametrlardan iborat va Slackware 15.0 Linux operatsion tizimi yordamida bir-biriga tarmoq orqali ulanadi. Master va Worker kompyuterlarini ulash uchun Builder (Intel Core i7, RAM 8GB, HDD 2TB) kompyuterida NFS serveri oʻrnatilgan. FISTUz klaster xonasida me'yorda ko'rsatilgan (25 ± 5 ° C) doimiy haroratni saqlashga yordam berish uchun 3 ta yuqori quvvatli konditsionerlar o'rnatilgan. FISTUz da har bir qurilma UPS ga ulangan bo'lib, u favqulodda elektr uzilishlarini qoplaydi. Klasterga ulangan internet tarmog‘i institutdan tashqaridagi foydalanuvchilardan himoyalangan.
Klaster kompyuterlariga berilgan vazifalar kompyuterlarning protsessorlari band bo'lish tartibida taqsimlanadi va ishga tushiriladi (har bir Ishchida 8 ta protsessor yoki 16 ta ip mavjud). Shuningdek, foydalanuvchilar FISTUz klasteriga tayinlangan vazifalar ro‘yxatini kuzatishi va klasterdagi har bir kompyuterning band bo‘lgan protsessorlari sonini kuzatishi mumkin.