O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikasiyalarini rivojlantirish vazirligi muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyаlari universiteti farg’ona filiali

dMUSTAQIL ISHtetbveKafedra: _Tabiiy fanlar____________vd3d32ed3eFakul’tet :__Komp’yuter injiniring

Grux: __614 - 22

Bajardi: Dehqonov Sirojiddin

Qabul qildi: ____dots. Movlonov P.I_______________

FARG’ONA - 2022
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKASIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYАLARI UNIVERSITETI
FARG’ONA FILIALI
“TABIIY FANLAR” KAFEDRASI

FIZIKA -1 FANIDAN
MUSTAQIL ISH

Fakul’tet :__Komp’yuter injiniring

Kafedra: Tabiiy fanlar Fizika-1

Grux: 614 - 22

Bajardi: Dehqonov Sirojiddin

Qabul qildi: Pahlavon Mavlanov

F ARG’ONA - 2022

FIZIKA -1 FANIDAN

MUSTAQIL ISH
Fakul’tet :__Komp’yuter injiniring
Kafedra: _Tabiiy fanlar____________

Grux: __614 - 22

Bajardi: Dehqonov Sirojiddin

Qabul qildi: ____dots. Movlonov P.I_______________

FARG’ONA - 2022

Mavzu: -- Termoelektron emissiya.

I. KIRISH Termoelektron emissiya haqida tushuncha.

II. ASOSIY QISM:

1. 
   Giroskopl turlari
   
2. 
   Giroskoplarni qo’llash.
   
3. 
   Groskopik yo’nalishlar
   

III. Xulosa:
IV. Foydalanilgan adabiyotlar.
Termoelektron emissiya, Richardson effekti— oʻtkazgichlar, qattiq va baʼzan suyuq jismlardan issiklik energiyasi taʼsirida elektronlarning vakuum yoki boshqa muxitlarga chikish hodisasi. Bu hodisa vakuumda toza metallar (W, Mo, Ta) dan 2000—2500 K trada va murakkab yarimutkazgichli katodlardan 1000 K trada kuzatiladi. Elektronlar jism sirti (emitter) dan tashqariga chiqishi uchun jism chegarasidagi potensial toʻsiqni yengishi zarur; past tralarda bu toʻsiqni yenga olmaydi. Metall qizdirilganda elektronlarning kinetik energiyasi ortib, sirtdan oʻtib, sirt atrofida fazoviy zaryad hosil qiladi. Fazoviy zaryadning elektr maydoni Termoelektron emissiya jarayonini susaytiradi. Buning oldini olish uchun fazoviy zaryaddan maʼlum masofada elektrod (anod)ga musbat potensial berilib, fazoviy zaryad tortib olinadi, yaʼni termoelektron tok hosil qilinadi. Termoelektron tok emitter — katod xossasiga, anod kuchlanishiga va traga bogʻliq. Termoelektron emissiya tokining maksimal toʻyinish qiymatining kuchlanishga bogʻlikligi Chayld — Lengmyur formulasi bilan ifodalanadi. Termoelektron emissiya koʻpgina elektrovakuum asboblar va ion asboblar ishlashining asosi hisoblanadi. Uni dastlab 1900—01 yillarda O.U. Richardson oʻrgangan. Richardson — Deshman formulasi yarimoʻtkazgichli emitterlar uchun ham oʻrinli, ammo bunda Termoelektron emissiya hodisasining mohiyati metallarnikidan farq qiladi. Termoelektron emissiya katodlar ishlab chiqarish, elektrovakuum va gazrazryad qurilmalarning asosini tashkil etadi.
Termoeletron emissiya
Emissiya quyidagilarga bo'linadi:

• 
  ikkilamchi elektron (tezkor elektronlar tomonidan taqillatish);
  
• 
  termion (issiq katoddan elektronlarning bug'lanishi);
  
• 
  fotoelektronik (elektronlar yorug'lik bilan uriladi);
  
• 
  elektron (kuchli maydon tomonidan taqillatish).
  

Elektronlar etarli kinetik energiyaga ega bo'lsa, metalldan uchib chiqishi mumkin. Bu ma'lum bir metall uchun elektronlarning ish funktsiyasidan kattaroq bo'lishi kerak. Katoddan chiqarilgan elektronlar elektron bulutni hosil qiladi. Ularning yarmi asl holatiga qaytadi. Muvozanat holatida chiqarilgan elektronlar soni qaytib kelgan elektronlar soniga teng. Elektron bulutining zichligi haroratga to'g'ridan-to'g'ri proportsionaldir (ya'ni, harorat ko'tarilgach, bulutning zichligi katta bo'ladi).
Elektrodlar manbaga ulanganda, a elektr maydoni. Agar oqim manbaining musbat qutbi anodga (sovuq elektrod), manfiy qutb esa katodga (issiq elektrod) ulangan bo'lsa, u holda elektr maydon kuchi qizdirilgan elektrodga yo'naltiriladi.