O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH
VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
QARSHI FILIALI
KOMPYUTER INJINIRINGI FAKULTETI
ATS - 11 - 20-
GURUH TALABASINING
Linux Server Boshqaruvi
FANIDAN
3–laboratoriya ishi
Bajardi:
A.Avazov
Qabul qildi: F.Achilova
Qarshi-2023
3-LABORATORIYA ISHI (1-TOPSHIRIQ)
Mavzu: Nano, Vim, Emacs redaktorlarida ishlash.
Ishdan maqsad: Nano, Vim, Emacs redaktorlarida ishlash bo’yicha bilim va
ko’nikmaga ega bo’lish.
Linux operasion tizimida barcha matnli fayllar matn muharirlari yordamida
yaratiladi. Bunda ularning imkoniyatlariga qarab turli redaktorlardan foydalaninsh
mumkin. Hozirgi kunda Linux operasion tizimida VI, VIM, EMACS, NANO kabi
redaktorlardan ko'p foydalanib kelinmoqda.
VI (Visual Interface) — Bill Joy tomonidan 1976 yilda yaratilgan. Shu
kungacha ushbu redaktorning ko'plab klonlari yaratilgan. Bular VI LINUX —
VIM (VI IMPROVED), ELVIS va NVI;
EMACS (Editor MACroS) — ushbu redaktor Richard Stallman (GNU
loyihasi asoschisi) tomonidan yaratilgan bo'lib, quyidagi klonlari mavjud: GNU
Emacs va XEmacs.
Nano - matn redaktorida yangi fayl yaratish uchun CTRL+T tugmalari
bosilib terminal ishga tushiriladi. Terminal oynasida quyidagi holatda fayllar
yaratiladi. -- nano fayl_nomi.
Nano redaktorining buyuruqlari:
• CTRL+N — Keyinga qatorga o'tish;
• CTRL+P — Oldingi qatorga o'tish;
• CTRL+V — Keyingi oynaga o'tish;
• CTRL+Y — Oldingi oynaga o'tish.
1-qadam: touch matn.txt – fayl yaratish
2-qadam: nano matn.txt – fayl ichiga kirish
3-qadam: GTRL+X orqali fayldan chiqish va Y orqali tasdiqlash, N orqali
tasdiqlamaslik, C orqali bekor qilish mumkin
4-qadam: Yordam, Chiqish, Qayta nomlash, Qidirish, O’rniga qo’yish, Kesib
olish, Bekor qilish, Birlashtirish, Lug’at
5-qadam: cat matn.txt – fayl ichidagi matnni ko’rish
6-qadam: Fayl ichidagi matnning bosh qismidagi bir qatorini ko’rish
7-qadam: Fayl ichidagi matnlar qatorini raqamlab ko’rsatish
8-qadam: salom.txt faylni o’chiirsh
9-qadam: matn.txt fayl nomini hujjat.txt nomiga o’zgartirish
10-qadam: hujjat.txt faylini 999 nomli papka ichiga nusxa olish
11-qadam: Fayl yoki papkaning fizik gipermurojaatini yaratish
12-qadam: hujjat.txt fayl ichidagi oxirgi qatordagi matnni ko’rish
13-qadam: hujjat.txt fayl ichidagi matnlarni oxiridan ko’rish
Emacs redaktorini yuklash:
Paketni yuklab o`rnatishga ruxsat so`raladi biz unga ruxsat bersak paket
yuklab olinib o`rnatilish jarayoni boshlanadi.
Paket yuklab olindi va o`rnatildi. Biz endi redaktorni grafik ko`rinishda
chaqirib olishimiz mumkin. Biz Emacs GUI orqali matnli fayllar yaratishimiz,
tahrirlashimiz, saqlashimiz va shu kabi amallarni bajarishimiz mumkin. Quyida
redaktorning grafik interfeysi ko`rsatilgan.
Ishga tushirish uchun quyidagi komanda teramiz:
#emacs testfile
Dostları ilə paylaş: |
