O'zbekiston Respublikasi Oliy Ta'lim, Fan va Innovatsiyalar Vazirligi Toshkent Davlat Moliya Instituti

O'zbekiston Respublikasi Oliy Ta'lim, Fan va Innovatsiyalar Vazirligi Toshkent Davlat Moliya Instituti

Buxgalteriya hisobi va Audit fakulteti
Pul va bank fanidan
MAVZU: Pul tizimi va uning o’ziga xos xususiyatlar bo’yicha ma’lumotlar
SBHA-76/22 guruh talabasi
Ablakulov Mirjalol

Koreya pul birligi “WON”

🞇 Valyuta tarixi
🞇 Nominal banknotalari
🞇 Nominal tangalar
🞇 Pul tizimida davlat banki va uning o’rni
🞇 Valyuta rivojlanish evalutsiyasi

Valyuta tarixi

🞇 Von ming yillar davomida valyuta sifatida ishlatilgan. Biroq, 1910-1945 yillarda Koreya Yaponiya mustamlakasi bo'lib, mamlakatda yapon puli (iena) ishlatilgan.
🞇 1945 yilda, Ikkinchi jahon urushidan keyin mamlakat Janubiy va Shimoliy Koreyaga bo'lindi. Xuddi shu paytni o'zida, yangi valyuta- yutuq.
🞇 Koreya vonosi dastlab AQSh dollariga 15 ₩ = 1 dollar kursida bog'langan edi. Buning ortidan bir qator devalvatsiyalar yuz berdi, ularning ba'zilari Koreya urushi bilan bog'liq edi.
🞇 1951 yilga kelib, von bir dollar uchun 6000 vongacha qadrsizlandi. Ushbu muammoni hal qilish uchun 1953 yilda vonga nisbatan 100 dan 1 stavkaga ega bo'lgan yangi pul birligi - xvang muomalaga kiritildi.

Nominal banknotalari

Sarlavha: Janubiy Koreya von.
Belgilanishi: ₩.
Valyuta kodi: KRW.
Nominal (banknotalar): 1000 ₩. 5 000 ₩, 10 000 ₩, 50 000 ₩.
1000 ₩
5 000 ₩
10 000 ₩
50 000 ₩

Nominal tangalar

Nominal (tangalar): 10 ₩, 50 ₩, 100 ₩, 500 ₩.
10 ₩
50 ₩
500 ₩
100 ₩

Pul tizimida davlat banki va

uning o’rni

Kreya bank tizimi 2 ga bo’linadi:

• Markaziy bank (Bank of Korea)
• Bank institutlari

Bank institutlari esa o’z navbatida tijorat va maxsus banklarga

bo’linadi.

Koreya markaziy banki 1950-yil 12-iyunda tashkil etilgan. Ushbu

banking vazifasi:

🞇 Pul emissiya qiladi

🞇 Kredit va monetar siyosati olib boradi

🞇 Banklar nazoratini olib boradi va boshqalar

Hozirgi kunda Janubiy Koreyada 6 ta milliy tijorat banklari(davlat banklari), 6 ta mahalliy banklar ba 39 ta chet el banklari mavjud. Tijorat banklari filiallarining umumiy miqdori taxminan 4900 taga yetadi.

Valyuta rivojlanish evalutsiyasi

Koreya moliya tizimining tiklanishi 1945 yilda sodir bo'ldi.
Bosqinchilikdan so'ng Koreya yarim orolida ikkita ta'sir zonasi paydo bo'ldi - Amerika va Sovet. SSSR nazorati ostidagi hududda Sovet Ittifoqida bosilgan Koreya von (harbiy nashr) chiqdi. Ularni chiqarish zarurati Koreya milliy Choson-bankining AQSh nazorati ostidagi hududda joylashgan Seulda joylashtirilishi bilan bog‘liq edi. Biroq, Koreyaning shimoli va janubida hali ham bir muddat mustamlaka pullaridan foydalanilgan. 1947 yilda Shimoliy Koreyada Yaponiya pul birligining muomalaga chiqarilishi nihoyat taqiqlandi.
1948 yilda Janubiy Koreya o'z mustaqilligini e'lon qildi va 1950 yilda o'z pul birligini chiqara boshladi. Xuddi shu yili boshlangan Koreya urushi Koreya vonini tezda qadrsizlantirdi. 1953 yilda Koreya nihoyat ikki davlatga bo'lindi va mojaroning issiq bosqichi tugadi. Ammo ikkala davlat ham rasman urush holatida. Shimoliy Koreyada (KXDR) pul islohoti 1959 yilda sodir bo'lgan. Shimoliy Koreyaning yangi valyutasi 100:1 nisbatda harbiy darajadagi vonga almashtirildi.

Valyuta rivojlanish evalutsiyasi

Janubiy Koreyada pul islohoti Koreya urushi tugagandan so'ng darhol, 1953 yilda amalga oshirildi. Bu vaqtda mahalliy valyutaning nomi vaqtinchalik o'zgartirildi. Koreya vonini vaqtincha koreyalik Xvanga almashtirdi. 100 von 1 xvanga

almashtirildi va 100 xvan 1 AQSh

dollariga tenglashtirildi. 1959 yilgacha xvanlar faqat banknotalar ko'rinishida chiqarilgan. Bu pul birligi uzoq vaqt muomalada bo'lmadi.

O'zining mavjudligi davrida

xvang juda qadrsizlangan. 1961 yilda 1 AQSH dollariga 1300 ta xvon berilgan.

1962 yil 10 iyunda, prezident Ri Seung Man hokimiyatdan ag'darilganidan bir yil o'tgach, Koreya vonini qaytarib oldi. Shu paytdan boshlab Janubiy Koreya faoliyat yuritadi pul tizimi bu hali ham mavjud. Janubiy Koreya valyutasi dastlab Amerika valyutasiga qattiq bog'langan edi. 1962 yilda uning 1 AQSh dollariga nisbatan kursi 125 Janubiy Koreya vonini tashkil qilgan. 1980 yilgacha milliy

valyuta Janubiy Koreya 4 martadan ortiq zaiflashdi. Shu paytdan boshlab Janubiy Koreya hukumati milliy valyutani muomalaga chiqarishga harakat qila boshladi. Bu faqat 1997 yilda mumkin edi.

Janubiy Koreya valyutasi bugungi kunda

Janubiy Koreya von Koreya Respublikasining rasmiy pul birligidir. Uning kodi xalqaro standart- ISO 4217- KRW 410.
Muomalada 50 000, 10
000, 5 000 va 1 000 von
pullari mavjud. Ularni "chon" deb ham atashadi, bu "ming" degan ma'noni anglatadi. 500, 100, 50 va 10 von nominaldagi pullar tanga shaklida qo'llaniladi. Muomalada hali ham 5 va 1 von tangalar mavjud, ammo ular 2009 yildan beri foydalanishdan olib tashlangan. Savdoda hisob-kitoblarni eng yaqin 10 vongacha yaxlitlashga ruxsat beriladi.