O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi kurs ishi mavzu: Milliy boylik uning tarkibi va ko‘paytirish omillari. Ilmiy rahbar: toshkent – 2023
Yüklə 66,43 Kb.
|
|
1.2.1-jadval.
Jahonning ayrim mamlakarlarida milliy boylikning tarkibi. Ushbu tarkibiy qismlardan tashqari, moddiy mulk ishlab chiqarish natijalarini ifodalamaydigan, lekin ular ishlab chiqarish jarayonini amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan resurslarni o‘z ichiga oladi va ularga nisbatan mulkiy huquqlar amalga oshirilishi mumkin. Biz takrorlanmaydigan mulk haqida gapiramiz. Unga quyidagilar kiradi: agrar va nodehqonchilik hududlari, foydali qazilmalar, bundan tashqari, ayrim adabiy manbalarda, muhim va badiiy yodgorliklar, ijod namunalari bu yerda keltirilgan. Bunday moddiy-madaniy boyliklar davlat mulki hisoblanadi va ularga muzey eksponatlari, arxitektura yodgorliklari, ommaviy kutubxonalar va boshqalar kiradi. Milliy hisoblar tizimida (MSH) hudud, shuningdek, hududning uchastkasi, o‘simlik dunyosi va ichki suvlar ham unga tegishlidir. Nomoddiy mulk deganda insonning asosiy kapitali tushuniladi va ularning egalariga muayyan mehnat turlari bilan shug‘ullanish imkonini beruvchi huquqlardan tashqari. Bunday huquqlarning toifalari ancha keng: konlarni qidirish, belgilangan faoliyat bilan shug‘ullanish, mahsulotlarni takrorlash va boshqalar. Rasmiy ravishda ushbu huquqlar patentlar, savdo belgilari, mualliflik huquqlari, kitoblar, musiqa asarlari va boshqalar konfiguratsiyasini oladi. Milliy boylik uchta asosiy qismdan iborat: 1. Inson kapitali. Inson kapitali kontseptsiyasi oilalar va mamlakatning 25 yoshdan oshgan odamlarning oziq-ovqat, kiyim-kechak, uy-joy, ta’lim, sog‘liqni saqlash, madaniyat, bo‘sh vaqt va boshqa ehtiyojlari uchun joriy xarajatlarini o‘z ichiga oladi . 2. Tabiiy kapital. Tabiiy kapitalni baholash uchun so‘nggi 25 yil ichida kapitallashtirilgan ijara (er, o‘rmon, tog‘-kon va boshqa turlar) to‘g‘risidagi ma’lumotlardan foydalaniladi, bu esa asosiy turlarning katta qismi zahiralarini mutlaq almashtirish narxini belgilash imkonini beradi. tabiiy resurslarning tugashini hisobga olgan holda . 3. Qayta ishlab chiqariladigan kapital. To‘plangan takror ishlab chiqariladigan kapital (asosiy ishlab chiqarish va noishlab chiqarish kapitali, aylanma mablag‘lar, oilaviy mulk) tahlili 25 yil davomida yalpi ichki va sof xorijiy investitsiyalar to‘g‘risidagi ma’lumotlar asosida amalga oshiriladi. Qayta tiklanadigan kapitalni to‘plashning orttirilgan xususiyatlarining qiymatlari valyutalarning sotib olish qobiliyatining ustuvorligiga ko‘ra joriy narxlar bo‘yicha milliy pul birliklaridan dollarga qayta hisoblab chiqiladi, ya’ni. ushbu davlatning asosiy tovar va xizmatlari kompaniyalarining Amerika narxlaridagi qiymati . Yüklə 66,43 Kb. Dostları ilə paylaş:
|