Oʻzbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi

1.2-
§
. Oʻzbekiston oʻrta umumta’lim maktablarida “Informatika va 
axborot texnologiyalari” fanini oʻqitishning hozirgi holati haqida qisqacha 
tahlil 
Raqamlashgan jamiyatda oʻrta umumiy ta’lim oʻquvchilar tomonidan 
boshqa fanlar qatori, “Informatika va axborot texnologiyalari” fani yuzasidan 
zarur bilim, malaka va koʻnikmalar oʻzlashtirilishi, ta’limning keyingi turini ongli 
ravishda tanlanishi hamda bu jarayonda kompyuter va axborot-kommunikatsion
texnologiyalarining ahamiyatini his qilishlarini ta’minlashi lozim. Qolaversa, 
yuqori malaka talab qilinmaydigan kasblarni egallashi jarayonida kompyuter, 
axborot-kommunikatsion texnologiyalari, jumladan, dasturiy mahsulotlardan 
foydalana olish koʻnikma va malakalarini egallashlari uchun imkoniyatlar yaratib 
berishi lozim.
Mavjud ta’lim tizimida jarayon ishtirokchilari tomonidan bir qator fanlar 
boʻyicha oʻquv materiallarining ma’lum bir qismini takroran oʻzlashtirish bilan 
bogʻliq muammolar yuzaga kelmoqda. Bu oʻrinda informatika va axborot-
kommunikatsion texnologiyalari fani boʻyicha quyidagi oʻquv materiallaraini 
koʻrsatish mumkin: 

kompyuter qurilmalari; 

dasturlash tillari va asoslari; 

tipik masalalar uchun algoritmlar; 

axborot texnologiyalari (Microsoft Word, Excel, Powerpoint va b.); 

kompyuter tarmoqlari; 

---

49 

Internet bilan ishlash va h.k. 
Informatika va axborot texnologiyalarining yuqorida keltirilgan boblari 
boʻyicha qator ma’lumotlar oʻrta umumta’lim maktablari, akademik litsey, kasb-
hunar kollejlari hamda oliy oʻquv yurtlarida bakalavr yoʻnalishlari oʻquv 
rejalaridan oʻrin olgan. Buning oldini olish uchun oliy va umumiy oʻrta ta’lim 
muassasalarida foydalanib kelinayotgan Malakaviy talablar, Davlat ta’lim 
standartlari, oʻquv reja va namunaviy Fan dasturlariga ta’lim uzviyligi va 
uzluksizligini hisobga olgan holda tegishli oʻzgartirishlar kiritish talab qilinadi.
Bu oʻrinda umumiy oʻrta, oʻrta maxsus, kasb-hunar ta’limidagi umumta’lim 
fanlari hamda oliy ta’limda davom ettiriladigan fanlar oʻrtasidagi uzviylik va 
uzluksizlikni ta’minlash maqsadida XTV ning “Uzviylashtirilgan Davlat ta’lim 
standarti va oʻquv dastur: matematika, fizika, informatika va hisoblash texnikasi 
asoslari” [I.10] toʻgʻrisidagi qoʻshma qarori qabul qilindi. Bu hujjatda umumiy 
oʻrta ta’limning “Informatika va hisoblash texnikasi asoslari” fanini oʻqitish 
sohasidagi bir qator vazifalar belgilab berildi. Jumladan, quyidagi muammolarga 
alohida urgʻu berildi:
- oʻquvchilar ongida axborotlarni qayta ishlash haqidagi ilmiy dunyoqarash 
asoslarini shakllantirish;
- bolalarning kompyuterlar bilan amaliy ishlash koʻnikma va malakalarini 
takomillashtirish;
- oʻquvchilarni kompyuterda masalalar yechish texnologiyalari bilan 
tanishtirish, uning asosiy bosqichlari haqida aniq tasavvurlarni hosil qilish;
- asosiy algoritmik tuzilmalarni oʻzlashtirish, algoritmlash va dasturlash 
asoslari boʻyicha koʻnikmalarni shakllantirish;
- ta’lim jarayonida egallangan bilim va koʻnikmalardan tipik oʻquv 
masalalarini yechishda foydalana olish. 
Jamiyatga shiddat bilan kirib kelayotgan raqamli texnologiyalar sharoitida 
oʻrta umumta’lim maktablarida “Informatika va AT” fanini, xususan, dasturlash 
tili asoslarini oʻqitish oʻquvchilarda quyidagi ta’limiy sifatlarni shakllantirish 
uchun mustahkam poydevor boʻlib xizmat qiladi: 

---

50 

kreativ axborot-kommunikatsion kompetensiya; 

raqamlashgan jamiyatda faoliyat yuritishga tayyorlik koʻnikmalari; 

maktabdan keyingi ta’lim bosqichi yoki mustaqil hayotga qadam
qoʻyishda zarur boʻladigan tayanch kompetensiyalar; 

ilmiy va tizimli dunyoqarash; 

algoritmik va mantiqiy fikrlash; 

faoliyatni rejalashtirish va h.k. 
“Informatika va axborot texnologiyalari” fanini oʻzlashtirgan
umumta’lim maktabi bitiruvchilari raqamlashgan jamiyatdagi mustaqil hayot, 
ta’limning navbatdagi bosqichlari hamda ishlab chiqarishning barcha tarmoqlarida 
uchrashi mumkin boʻlgan turli shakl va mazmundagi muammolarni zamonaviy 
axborot kommunikatsion-texnologiyalari yordamida hal qilishga oid dastlabki 
koʻnikma va malakalarni egallaydilar.
Yuqorida koʻrsatilgan vazifalarni hal qilish uchun respublikamiz oʻrta 
umumta’lim maktablarida “Informatika va AT" fanining mazmuni 2020-2021 
oʻquv yili uchun belgingan oʻquv rejasi 1.2.1-jadvalda keltirilgan [I.11]. 
1.2.1-jadval.