O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi toshkent moliya instituti

Daromad soligʻi — moliya yilida soliq solinadigan daromadga ega boʻlgan jismoniy shaxslar (fuqarolar) ning soliq solinadigan jami daromadlaridan, yuridik shaxslar (tashkilotlar, xoʻjaliklar, korxonalar va b.)ning soliq solinadigan jami daromadi (foydasi)dan undiriladigan toʻgʻri, umumdavlat soligʻi. Buyuk Britaniyada 1842-yildan, Yaponiyada 1887-yildan, Germaniyada 1891-yildan, AQShda 1913-yildan, Fransiyada 1914-yildan joriy qilingan. Sobiq SSSRʼda 1922-yil 16-noyabrdagi Dekretga koʻra daromad-mulk soligʻi degan umumiy nom bilan joriy qilingan va 1924-yildan daromad soligʻiga aylantirilgan hamda 1991-yilgacha ishchi va xizmatchilarning maoshidan tabaqalashgan shkala boʻyicha undirilgan (100 soʻmdan 8 soʻm 20 tiyin, 100 dan yuqori summadan 13% miqdorida). Oʻzbekiston Respublikasida daromad soligʻi undirish tartibi 1998-yil yanvardan amalga kiritilgan Oʻzbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga muvofiq olib boriladi. 
2,Aksiz soligi solik bazasi. Aksiz soligining ijtimoiy funksiyasi mazmunini yoriting.
Aksiz soligi- bu keng isteʼmol tovarlari, eng muhim xom ashyolarga, shuningdek xizmatlar uchun davlat tomonidan solinadigan qoʻshimcha soliq turi. Aksiz soligining soliq bazasi, aksiz to‘lanadigan tovarlarning (xizmatlarning) naturada ifodalangan hajmidan kelib chiqqan holda aniqlanadi.
Aksiz solig'i, muayyan tovarlar va xizmatlar uchun davlat tomonidan solinadigan qo'shimcha soliq turi hisoblanadi. Aksiz solig'ining iqtisodiy mohiyati va byudjet daromadlarida tutgan o'rni, aksiz solig'ini to'lovchilar, soliq ob'ekti va bazasi, aksiz solig'i bo'yicha imtiyozlar va uning stavkalari, aksiz solig'ini to'lash muddatlari va hisob-kitoblarini taqdim etish tartibi, aksiz markalari kabi mavzular aksiz solig'ini solish bazasini tashkil etadi.

Aksiz solig'ining stavkalari mutlaq summada qatiy belgilangan aksiz to'lanadigan tovarlar bo'yicha soliq solinadigan baza aksiz to'lanadigan tovarlarning naturada ifodalangan hajmi asosida aniqlanadi. Aksiz solig'i tovarlar narxi ustiga qo'yiladi va sotilganda shu qismi kesib olinib, byudjetga o'tkaziladi.