O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 26- oktabrdagi 03/51/02-153-sonli xati ijrosini ta’minlash maqsadida Termiz

O‘zbekiston Respublikasi Oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligining 2023-yil 26- oktabrdagi 03/51/02-153-sonli xati ijrosini ta’minlash maqsadida Termiz muhandislik-texnologiya instituti Axborot-resurs markazi Top-1000 talikka kirgan oliy ta’lim muassasalarining Axborot-resurs markazlari faoliyatini tahliliy o‘rganish yuzasidan
MA’LUMOT


BELORUSSIYA MILLIY TEXNIKA UNIVERSITETI
Kutubxonada 17 ta bo‘lim bo‘lib, 120 ga yaqin xodim ishlaydi. 22,5 ming foydalanuvchiga 10 ta oʻquv zalida, jumladan, Konfutsiy nomidagi fan va texnologiyalar instituti va KB-16 kovorking maydonida 7 ta obuna orqali xizmat koʻrsatilmoqda.


2020-yil BNTU ilmiy kutubxonasi uchun alohida yil bo‘lib, u universitet kabi o‘zining 100 yilligini nishonlandi. Kutubxona fondida 2 million nusxadan ortiq bosma hujjatlar mavjud bo‘lib, ilmiy nashrlar va iqtiboslar indekslarining global ma’lumotlar bazalariga kirish yo‘lga qo‘yilgan. Elektron obuna 11 ta ma'lumotlar bazasini o'z ichiga oladi. Kutubxona ochiq fan tamoyillarini qo‘llab-quvvatlaydi va universitet ombori va BNTU ilmiy jurnallarining elektron arxivini yaratish va yuritish orqali nashrlarga bepul kirishni faol amalga oshiradi.
Ilmiy Kutubxonada ochiq foydalanish resurslari joriy etildi, ilmiy-texnikaviy faoliyatning bir qator ustuvor yo‘nalishlarida amalga oshirilayotgan amaliy ilmiy tadqiqotlar va eksperimental ishlanmalarni axborot bilan ta’minlash amaliyotga aylandi; bibliometrik tadqiqotlar o'tkazila boshlandi, ilmiy nashrlar mualliflarini qo'llab-quvvatlash bo'yicha xizmatlar ishlab chiqildi; universitetning ilmiy va ta'lim resurslarini targ'ib qilish; kutubxona maydonini tashkil etishda yangi yondashuvlar paydo bo'ldi va hokazo.
Kutubxona Belarus Respublikasida birinchi boʻlib Texnik universitet kutubxonalari xalqaro assotsiatsiyasiga (IATUL) aʼzo boʻldi va Yevropa Ittifoqi va MDH davlatlari tomonidan amalga oshirilayotgan xalqaro loyihalarda (Erasmus+, ARBICON) ishtirok etdi. Sanab o'tilgan tadbirlar Ilmiy kutubxonaga universitetning o'quv, ilmiy va o'quv jarayonlarini axborot bilan ta'minlash bilan bog'liq innovatsiyalarni joriy etish bo'yicha yetakchi o'rinlardan birini egallash imkonini beradi.
U o‘zining strategik maqsadlarini amalga oshirish orqali universitet faoliyatining ustuvor yo‘nalishlarini rivojlantirishga katta hissa qo‘shmoqda. Kadrlar tayyorlash sifatini oshirishga axborot-kutubxona ta’minoti tizimini yaratish, jumladan: bosma to‘plamlar, mahalliy va xorijiy to‘liq matnli va bibliografik hujjatlardan foydalanish, o‘z-o‘zidan yaratilgan resurslar, o‘quv va ilmiy adabiyotlarni tayyorlash va nashr etish yordam beradi.
2019-yilda Ilmiy kutubxona tarkibiga tahririyat-nashriyot bo‘limi (sobiq BNTU “Texnik adabiyot” nashriyoti) qo‘shildi. O‘quv va ilmiy adabiyotlarni tayyorlash va nashr etish funksiyasi bilan birgalikda ochiq foydalanish resurslarini yaratish va qo‘llab-quvvatlash universitetning barcha nashriyot faoliyatini markazlashtirish imkonini beradi. Ilmiy kutubxona BNTUning axborot ta'minoti va kitoblar bilan ta'minlash sohasidagi mahalliy me'yoriy-huquqiy bazasini takomillashtirishda ishtirok etadi, o'quv va ilmiy jarayonlarga Anti-plagiat matnli qarzlarni aniqlash tizimini joriy etishga yordam beradi.
Elektron resurslarni universitet hayotining barcha sohalariga integratsiyalash bo‘yicha katta ishlar amalga oshirilmoqda. Shu maqsadda kutubxona veb-saytida ular haqida to'liq ma'lumotlar va iqtiboslar indekslari mavjud. Masofaviy ta'lim bilan bog'liq kompetensiyalarni rivojlantirish uchun o'z avlodimizning ochiq o'quv materiallari to'plami, o'quv va ilmiy adabiyotlarni tayyorlash va nashr etish taqdim etiladi.
2019-yilda Ilmiy kutubxona tarkibiga tahririyat-nashriyot bo‘limi (sobiq BNTU “Texnik adabiyot” nashriyoti) qo‘shildi. O‘quv va ilmiy adabiyotlarni tayyorlash va nashr etish funksiyasi bilan birgalikda ochiq foydalanish resurslarini yaratish va qo‘llab-quvvatlash universitetning barcha nashriyot faoliyatini markazlashtirish imkonini beradi.
Ilmiy kutubxona BNTUning axborot ta'minoti va kitoblar bilan ta'minlash sohasidagi mahalliy normativ-huquqiy bazasini takomillashtirishda ishtirok etadi, o'quv va ilmiy jarayonlarga matnli manbalar, ko'rsatmalar va o'quv qo'llanmalar, monografiyalar, darsliklar va adabiyotlarni aniqlash tizimini joriy etishga yordam beradi. o'quv qo'llanmalari, maqolalar, tadqiqot hisobotlari, dissertatsiyalar tezislari, konferentsiya materiallari, BNTUda yaratilgan patentlar), ulardan 54,200 tasi Google Scholar tomonidan indekslanadi.
Repozitariy "Omborlarning shaffof reytingi" bo'yicha Belarusiya omborlari orasida ikkinchi, dunyodagi 3202 ta arxivlar, elektron arxivlar, elektron kutubxonalar orasida 47-o'rin, dunyodagi 3078 ta institutsional omborlar orasida 37-o'rin (10-nashr bo'yicha). 2020 yil sentyabr). BNTU ilmiy davriy nashrlarining elektron arxivi 2014 yildan beri yuritilib kelinmoqda va unga 5 ta ilmiy jurnal saytlari kiradi: “Energetika”, “Fan va texnologiya”, “Oʻlchash asboblari va usullari”, “Tizimli tahlil va amaliy informatika”, “Quyma va Metallurgiya”.
Ular xalqaro kontent standartlari talablari asosida yaratilgan bo‘lib, 6500 dan ortiq nashr va 361 ta nashrdan foydalanish imkonini beradi. 2017 yildan beri barcha maqolalar qo'lyozmalari, "Anti-plagiat" topshirildi. Elektron resurslarni universitet hayotining barcha sohalariga integratsiyalash bo‘yicha katta ishlar amalga oshirilmoqda. Shu maqsadda kutubxona veb-saytida ular haqida to'liq ma'lumotlar va iqtiboslar indekslari mavjud. Masofaviy ta'lim bilan bog'liq kompetentsiyalarni rivojlantirish uchun ochiq ta'lim hujjatlari to'plami BNTU jurnallarida taqdim etilgan bo'lib, ular saytlarga o'rnatilgan Anti-plagiat tizimi tomonidan tekshiriladi. 2019-yilda universitet ilmiy jurnallarining to‘liq matnli arxivini shakllantirish ishlari yakunlandi.
"Energiya" jurnali Scopus, "Fan va texnologiya" va "O'lchov asboblari va usullari" - Web of Science platformasidagi Emerging Sources Citation Index ma'lumotlar bazasida indekslanadi. BNTU ochiq resurslarining metamaʼlumotlari turli jahon kataloglari va maʼlumotlar bazalarida taqdim etilgan: RSCI, Ilmiy elektron kutubxona eLIBRARY.RU, Cyberleninka, Lan nashriyoti elektron kutubxona tizimi, Crossref, Google Scholar, EBSCO, BASE Search, OpenAIRE, WorldCat, OpenDOAR, ROAR, DOAJ. Bizning omborimizga joylashtirilgan barcha materiallar OCLC WorldCat-ga eksport qilinadi. Universitet ilmiy jurnallari Crossref xalqaro bibliografik ma'lumotnoma tizimiga raqamli ob'ektni identifikatsiya qilish (DOI) ulangan.
Ochiq fan modeliga o'tish nafaqat nashrlarga, balki eksperimental tadqiqotlarning birlamchi ilmiy ma'lumotlariga ham bepul kirishni ta'minlashni o'z ichiga oladi. Ilmiy kutubxona veb-saytida joriy yilda yaratilgan “Ochiq fanlar” bo‘limining bloklaridan biri [5] ularga bag‘ishlangan bo‘lib, u mavzuga kirishdan tortib (kontseptsiya ta’rifi, boshqaruv imkoniyatlari)gacha bo‘lgan keng ko‘lamli masalalarni qamrab oladi. raqamli vositalardan foydalanish bo'yicha tavsiyalar.
Keyingi bosqich - ilmiy ish uchun zarur bo'lgan ma'lumotlarni qidirishda yordam ko'rsatish, shuningdek ularda birlamchi ilmiy ma'lumotlarni joylashtirish uchun manbalarni tavsiya etish va bu jarayonga yordam berish bilan bog'liq xizmatlarni joriy etish.
Bundan tashqari, kutubxona veb-saytida tadqiqot siklining barcha bosqichlarida axborot ta'minotini ta'minlaydigan "Nashriyot faoliyati" [6] bo'limi mavjud. Olimlar, jamoalar va umuman universitetning ilmiy unumdorligi muntazam nazorat qilinadi, bibliometrik ekspertiza o‘tkaziladi. U bibliometrik ma'lumotlarni yig'ish, tizimlashtirish, muvofiqlashtirish va izohlashni o'z ichiga oladi; universitet rahbariyati, bo‘limlari va xodimlari uchun maslahatlar tashkil etish; ilmiy unumdorlik, milliy va xalqaro hamkorlik bo'yicha tadqiqotlar olib borish.
Ilm-fan yutuqlarini ommalashtirish, universitet nufuzi va ijtimoiy kapitalini mustahkamlash, olimlarning nufuzini oshirish maqsadida ilmiy aloqaning raqamli vositalari faol joriy etilmoqda. Kutubxona xodimlari jahon reyting tizimlarida BNTU faoliyatini yaxshilash bo‘yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqish va amalga oshirishda ishtirok etadilar. Bundan tashqari, Ilmiy kutubxonada keng ko‘lamli madaniy-ma’rifiy ishlar olib borilmoqda.
Talaba yoshlar salohiyatini rivojlantirish va ularni ijtimoiy hayotga faol jalb etishga qaratilgan eng muhim tashabbuslar: Belarusda birinchi kutubxona kovorking maydonini tashkil etish “KB-16”; kutubxona qoshida “451” stol o‘yin klublari va kino ixlosmandlari uchun “Cinema club” ochish; "Shahar va kitoblar" shahar festivalini o'tkazish; ko‘zi ojiz bolalar uchun zamonaviy bolalar kitoblarini yaratish bo‘yicha “Taktil kitoblar” loyihasini amalga oshirish. Ikkinchisi Amerika kutubxonalar uyushmasining ALA IRRTICC2020 fotogalereyasiga kiritilgan.
“Jahon kutubxonalarining eng yaxshi amaliyotlari”. Amalga oshirilayotgan barcha islohotlar universitet ijtimoiy-madaniy tizimining tarkibiy qismlaridan biri sifatida kutubxona faoliyatini rivojlantirishga hissa qo'shish va uning samaradorligini oshirishga qaratilgan imkoniyatlar doirasini kengaytirishga qaratilgan.


AUEZOV
O‘quv-axborot markazining tashkil etilishi va rivojlanishi OTM tarixi va rivojlanishi bilan chambarchas bog'liq. Shu yillarda u Qozogʻistondagi oliy oʻquv yurtlari kutubxonalaridan biriga aylandi. Hozirgi vaqtda EIK elektron ta'lim va ilmiy kontentdan foydalanishni tashkil etish, shuningdek, o'quv va ilmiy seminarlar, tadbirlarni onlayn tarzda o'tkazishni ta'minlash imkonini beruvchi zarur telekommunikatsiya va elektron uskunalar bilan jihozlangan.

Kutubxona-axborot xizmati tarkibiga quyidagilar kiradi: 7 ta muomala boʻlimi, 18 ta oʻquv zali (texnik, yuridik, iqtisodiy, ilmiy adabiyotlar, jahon adabiyoti, davriy nashrlar zallari, yotoqxonalardagi oʻqish zallari). Ular tarmoq tamoyiliga ko'ra shakllanadi va tabaqalashtirilgan xizmatni amalga oshiradi. Ixtisoslashgan fondlarda nodir nashrlar, dissertatsiyalar, avtoreferatlar, monografiyalar, badiiy adabiyotlar mavjud.
Kutubxona fondi 2 mln.dan ortiq. nashrlarning nusxalari. Bu yerda qozoq, rus, ingliz va boshqa tillardagi oʻquv, ilmiy, davriy nashrlar, texnik, tabiiy, ijtimoiy-iqtisodiy, tarix fanlari boʻyicha adabiyotlarning elektron versiyasi, milliy va jahon badiiy adabiyotlarining eng boy toʻplami taqdim etilgan.
Kutubxona har yili 500 dan ortiq nomdagi ixtisoslashtirilgan, ilmiy, ilmiy-ommabop, badiiy jurnal va bilimning barcha sohalariga oid gazetalarga obuna bo‘ladi.
Kutubxona saytida EIC elektron kutubxonasi, elektron katalogi, olib tashlangan resurslardan bepul foydalanish imkoniyati ochiladi.
Talaba shaxsining barkamol rivojlanishiga, ularning ma'naviy o'sishiga yordam berish uchun keng ko'lamli tadbirlarning turli shakllari va usullari: ko'rgazmalar, kechalar, konferentsiyalar, uchrashuvlar, taqdimotlar o'tkaziladi.