3-mavzu. Parallelepiped Ta’rif: Parallelepiped deb asosi parallellogrammdan iborat bo’lgan prizmaga aytiladi.
Parallelepiped to’g’ri yoki og’ma bo’lishi mumkin.
To’gri parallelepipedning yon yoqlari to’gti to’rtburchaklardan, og’ma parallelepipedning yon yoqlari paralellogramdan iborat bo’ladi.
1. To’g’ri parallelepiped uchun: Syon= PH
2. Ixtiyoriy parallelepiped uchun: St=2Sa+Syon 3. Ixtiyoriy parallelepiped uchun: V=SaH
4. Og’ma parallelepiped uchun: Vog’=Sk∙l 5. Parallelepipedning to’rtta diagonali bo’lib ulardan ikkitasi katta diagonallar qolgan ikkitasi kichik diagonallardir.
To’g’ri parallelepipedning dioganallarining proyek-siyalari parallelepiped asosidagi paralellogrammning diagonallari bo’ladi. qaysi diagonalning proyeksiyasi katta bo’lsa o’sha dioganal ham katta bo’ladi.
1-Eslatma: Paralellogramning diagonallari kvadratlarining yig’indisi uning tomonlari kvadratlari yi’gindisining ikkilanganiga teng. d12+d22=2(a2+b2)
4-mavzu. To’g’ri burchakli parallelepiped
Ta’rif: Asosi to’g’ri to’rtburchakdan iborat bo’lgan to’gri parallelepiped to’g’ri burchakli parallelepiped deyiladi.
To’g’ri burchakli parallelepipedning hamma yoqlari to’gri to’tburchaklardan iborat.
2. To’g’ri burchakli parallelepipedning bitta uchidan chiqadigan uchta qirrasi uning chiziqli o’chovlari deyiladi va a, b, c harflari bilan belgilanadi.
A1D1=a, A1B1=b, A1A2=c
3. To’g’ri burchakli parallelepipedning barcha diagonallari ozaro teng.
4. To’g’ri burchakli parallelepipedning diagonalining kvadrati uning chiziqli o’lchovlari kvadratlarining yig’indisiga teng. d2=a2+b2+c2 5. To’g’ri burchakli parallelepiped sirtining yuzi qo’yidagi formula yordamida hisoblnadi.
St=2(ab+bc+ac)
6. To’g’ri burchakli parallelepiped hajmi uning chiziqli o’lchovlarining ko’paytmasiga teng : V=abc
7. To’g’ri burchakli parallelepiped diagonal kesimlari teng bo’lib ular to’g’ri to’rtburchaklardan iborat.
