O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti turizm va iqtisodiyot fakulteti

17.
2.O„zbekistonda turizm majmuasini boshqarishning tashkiliy tuzilmasi 
Hozirgi vaqtda O‗zbekiston Respublikasi Butunjahon turizm tashkiloti
tamonidan belgilagan me‘yoriy qonunlar asosida o‗zining turizm menejmentini
tashkil qilmoqda. Bu o‗rinda xalqaro turizm menejmenti tarkibini keltirish lozim
bo‗ladi. Nufuzli boshqaruvga ega bo‗lgan xalqaro turizm tashkilotlari
quyidagilardan iborat:

45

Lundberg D., Krishnamurthy M. – Tourism Economics. New York: John Wiley Sons Ine. 2003. –р. 114.

---

---

257

1.

Butunjahon turizm tashkiloti (World Tourism Organization, WTO) –

1975 yilda tuzilgan. Bu tashkilot xalqaro turizm menejmentida BMT tizimidagi
eng obro‗li tashkilot hisoblanadi.
2.

Butunjahon turistik agentliklarning federatsiyasi – 1963-yilda tuzilgan.

3.

Fuqarolarning butunjahon aviatsiyasi tashkiloti –1944-yilda tashkil

qilingan. 180 ta davlat a‘zo. Butunjahon havo transporti assotsiatsiyasi –1944-
yilda tuzilgan.
4.

Butunjahon kasbiy ishchanlik turizmi assotsiatsiyasi - 1974- yilda

tashkil qilingan.
5.

Koorparativ sayohatlarni tashkil qilish bo‗yicha mutaxassislar

assotsiatsiyasi. Bu tashkilotda 29 ta davlatdan 2400 mutaxassis ishlaydi.
6.

Butunjahon turistik assotsiatsiyalar ligasi – 1998- yilda tuzilgan.

7.

Butunjahon mehmonxonalar assotsiatsiyasi – 1946- yilda tuzilgan.

8.

Butunjahon kemping federatsiyasi – 1932- yilda tuzilgan.

10.Turizm bo‗yicha butunjahon ilmiy ekspertlar assotsiatsiyasi – 1951-yilda
tuzilgan.
11.

Butunjahon ijtimoiy turizm byurosi – 1963- yilda tuzilgan.

17.3.Turizm sohasi boshqaruvining tarkibi 
Mamlakatimizda turistik faoliyatni davlat tomonidan boshqarishda turli
tamoyillarga amal qilinadi. Davlat turistik faoliyatni O‗zbekiston iqtisodiyotining
yetakchi tarmoqlaridan biri sifatida e‘tirof etib, turistik faoliyatni rivojlantirishni
qo‗llab-quvvatlaydi va uni amalda bajarish uchun qulay sharoitlar yaratadi;
ahamiyatli yo‗nalishlarni aniqlab, ularni rag‗batlantiradi; xorijda O‗zbekistonning
turizm uchun qulay mamlakat sifatidagi nufuzini shakllantiradi hamda uni xalqaro
maydonda reklama qiladi; shuningdek, o‗zbek turistlari, turoperatorlari va
turagentlarining faoliyatini qo‗llab-quvvatlaydi.
Turizm majmuasining boshqaruv tizimini tashkil etishning mikroiqtisodiyot
darajasida ish yuritayotgan turli mulk shakliga ega bo‗lgan tashkilotlar, korxonalar
va «O‗zbekturizm» Milliy Kompaniyasining viloyatlardagi mintaqaviy bo‗limlari

---

---

258

va byurolari faoliyat yuritmoqda. O‗zbekistonda 550 ta sayyohlik kompaniyasi-
turoperatorlari faoliyat yuritmoqda. Bugungi kunda turizm sohasida 200 mingdan
ortiq kishi mehnat qilmoqda
46
. Demak, o‗rtacha olganda har bir turistik firmada
3,6 kishi mehnat qilmoqda.