O‟zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‟rtа mахsus tа‟lim vаzirligi urgаnch dаvlаt univеrsitеti turizm va iqtisodiyot fakulteti

«Turizm: nazariya va amaliyot» fanining obyekti va predmeti 
Mazkur fanni o‗rganish «Turizmni rejalashtirish», «Xalqaro turizm», «Turizm
marshrutlarni ishlab chiqish texnologiyasi», «O‗zbekistonning turistik resurslari»,
«Turizmda
ekskursiya
xizmatlari»,
«Turizm
operatorlik
xizmatini
tashkillashtirishning asoslari», «Turizm geografiyasi» kabi fanlar bilan uzviy
aloqada olib boriladi.
Fanni o‗zlashtirish jarayonida – o‗qitishda Samarqand, Buxoro, Xiva
shaharlariga turistik ekskursiya, ekspeditsiya va maxsus turlar tashkil etish, har yili
o‗tkaziladigan an‘anaviy Xalqaro Toshkent turizm yarmarkasida ishtirok etish,
mehmonxonalar va turistik firmalar faoliyati bilan yaqindan tanishish, ekologik,
tarixiy-madaniy yodgorliklarni namoyish etuvchi multimediya slaydlardan
foydalanish, tur marshrutlar xaritalarini ishlab chiqish lozim bo‗ladi.
«Turizm: nazariya va amaliyot» fani «Turizm (faoliyat yo‗nalishlari
bo‗yicha)», «Mehmonxona xo‗jaligini tashkil etish va boshqarish» ta‘lim
yo‗nalishlarining I-bosqich bakalavrlari uchun mo‗ljallangan.

1.2.Turizmning rivojlanish tarixi 

Turizm sohasini rivojlantirishni bazan «tilla tuxum quyuvchi tovuq»qa

o‘xshatiladi. Ammo, ushbu tovuq boqilmasa, tovuq tuxum qo‘yishni tuxtatishi
mumkin yoki tuxumlar hajmi va sifati buzilishi mumkin yoki tovuqning o‘zi o‘lib
qolishi mumkin. Shunga ko‘ra, turistik markazlar va hududlar nafaqat turizmdan
pul ishlab qolishadi, balki turizm industriyasini barqaror rivojlantirishga, turistik
mahsulotni ichki va tashqi bozorlarda harakat qildirishga juda katta miqdorda
mablag‘lar ajratishadi.
Turizm boshqa sohalarga nisbatan tez taraqqiy etadigan tarmoqdir, chunki bu
soha mamlakatimiz uchun unchalik katta investisiyani talab qilmasdan rivojlanishi
mumkin bo‘lgan sohadir. Boshqa sohalar, jumladan havo, temiryo‘l, avtomobil
transporti, ovqatlanish va savdo shahobchalari, mehmonxonalar rivoj topsa o‘sha
joyda turistik ob‘ektlar mavjud bo‘lsa bemalol turizmni rivojlantirish mumkin.

---

---

6

Turizm sohasidagi mutaxassislarning fikricha, u XXI asrda dunyo miqiyosida

eng ustuvor foyda keltiruvchi sohaga aylanadi. Hozir u dunyo bo‘yicha
avtomobilsozlik va neftni qayta ishlash sohasidan keyin uchinchi o‘rinni egallab
turibdi
1
. Bu soha dunyo sanoati va qishloq xo‘jaligidan o‘zib ketdilar.
Turizmning tez rivojlanishiga yana bir sabab, u yuqori darajadagi katta ilmiy
tadqiqot xarajatini (naukoyomkiy) va quvvatni ko‘p sarf qiladigan (energoyomkiy)
texnologiyani talab qilmaydi. Biroq, turizm boshqa sohalarni rivojlantirishni
taqozo qiladi. SHu tufayli ushbu soha bilan ko‘pgina xizmat ko‘rsatuvchi sohalar
bir-biri bilan uzviy bog‘liq ravishda rivoj topmog‘i lozim.
Gonkongda bir qator turizm rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan asosiy omillar
mavjud:
2