O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta mahsus talim vazirligi

Nazorat savollari 
1. Mahsulotlar narxi deganda nimani tushunasiz? Narxga ta'sir qiluvchi omillar. 
2. Narxning asosiy funktsiyalari nimalardan iborat? 
3. Korxonaning ulgurji narxi, korxonaning sotish narxi, chakana narx qanday 
belgilanadi? 
4. Narxlarni shakllantirishda qo'llaniladigan asosiy usullar qaysilar? 
10-Bob. ENERGETIKA KORXONALARI FAOLIYATING MOLIYAVIY 
NATIJALARI 
 
10.1.Korxona daromadlari 
Xar bir korxona o’z faoliyatini olib borishidan maqsad bu –foyda olishdir. 
Daromadlar – bu sub’ektning xo’jalik faoliyati natijasida, ijara haqi, foizlar, 
litsenziya to’lovlari va dividentlar shaklida daromad keltiradigan faoliyat, yani 
tovarlarning sotilishi, xizmatlarning ko’rsatilishi yoki boshqa shaxslarning xo’jalik 
sub’ektining resurslaridan foydalanishi natijasida aktivlarning kelib tushishi yoki 
majburiyatlarning kamayishi orqali ro’y beradigan iqtisodiy resurslarning 
ko’payishidir. 
Moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobotda daromadlar, xarajatlar, foyda va 
zararlar xo’jalik yurutuvchi sub’ektlarning quyidagi faoliyat sohalari bo’yicha aks 
ettiriladi. 

---

113 

asosiy faoliyat; 

investitsion faoliyat; 

moliyaviy faoliyat. 
Asosiy faoliyatdan olingan daromadlar deganda korxona ustavida belgilangan 
asosiy faoliyatdan olingan daromadlar tushuniladi (mahsulot ishlab chiqarish, 
sotish). 
Asosiy bo’lmagan faoliyatdan olingan daromadlar deganda bevosita asosiy 
faoliyatga taaluqli bo’lmagan faoliyat turlaridan olingan daromadlar tushuniladi. Bu 
daromadlar moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlar va favqulotdagi 
daromadlarga bo’linadi. 
Moliyaviy faoliyatdan olingan daromadlar deganda qimmatli qog’ozlar, 
valyuta operatsiyalari, kredit va qarzlarni berishdan olingan daromadlar tushuniladi. 
Favqulotda daromadlar deganda yuz berishi xarakteriga ega bo’lmagan, 
kutilmagan tasodifiy va hodisalardan olingan daromadlar tushuniladi. (tabiiy ofatlar, 
revolyutsion o’zgarishlar, davlat qonunlarini o’zgarishi).