O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universiteti barnoyeva Gulmira Valiyevna

2.2-rasm. Janubiy Koreyada 2015 yilga qadar dori vositalarini taqsimlashni boshqarish davlat portali⁵³

Koreya Respublikasi ishlab chiqgan tizimga ko‘ra dori vositalarini taqsimlashni boshqarish davlat portali 3.1- rasmga muvofiq amalga oshiriladi. Dori vositalarini taqsimlashni boshqarish davlat portali xukumat muassasalari, fuqarolar va agentliklar bilan farmatsevtrik kompaniyalar, distrebyutorlar va meditsina xizmatlarini etkazib bervchilar o‘rtasida vositachi sifatida asosiy bog‘lovchi zveno xisoblanadi.

.

XULOSA

Xulosa sifatida shuni aytish mumkinki, islohotlar 1990—2011 yillar mobaynida quyidagi bosqichlarda amalga oshirildi;

1. 
   1990—1998 yillar sog’liqni saqlashning milliy modelini rivojlantirish asoslarini shakllantirish bosqichi (ushbu bosqichda dastlab 1991-1994-yillarda onalar va bolalar salomatligini,aholi demografiyasini yaxshilashga e’tibor qaratilgan bo’lsa, 1994-1998-yillarda ambulatoriyalar va xususiy davolash muassasalariga ahamiyat berildi )
   

2. 1998—2003 yillar — O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 1998 yil 10 noyabrdagi PF-2107-sonli Farmoni sog’liqni saqlash tizimini isloh qilish bo’yicha ilk Davlat dasto’rini amalga oshirish bosqichi;
3. 2003—2007 yillar — O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2003 yil 26 fevraldagi PF-3214-sonli Farmoni — sog’liqni saqlash tizimida ixtisoslashtirilgan markazlar faoliyatiii tashkil etish bosqichi;
4. 2007—2011 yillar — O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007 yil 19 sentyabrdagi PF-3923-sonli Farmoni va 2 oktyabrdagi PQ-700 sonli Qarori — sog’liqni saqlash tizimini isloh qilishni yanada chuqurlashtirish va uni rivojlantirish davlat dasto’rini amalga oshirish bosqichi.
Ushbu bosqichlarda amalga oshirilgan islohotlarning asosiy natijalaridan biri davlat, xususiy va boshqa sog’liqni saqlash tizimlarini yaratilishi bo’ldi. Qo’shimcha ravishda 1998—2011 yillarda sog’liqni saqlash tizimini isloh qilishning asosiy natijalari sifatida quyidagilarni ham kiritishimiz mumkin;
aholi salomatligini muhofaza qilishning mustahkam me’yoriy-xuquqiy asosi yaratildi, avval mavjud bo’lgan ko’p bo’g’inli sog’liqni saqlash tizimi o’rniga tibbiy yordam ko’rsatishning zamonaviy va maqbullashtirilgan tashkiliy-institusional tuzilmasi yaratildi, tibbiyot muassasalarning tibbiy asbob-uskunalar bilan jihozlanish darajasi sezilarli ravishda oshirildi, yuqori malakali tibbiy xodimlar tayyorlashning va ularning mehnatini moddiy rag’batlantishning mutlaqo yangi tizimi yaratildi.Mazkur tizimda mamlakatimizda ko’plab o’zgarishlar sodir bo’lmoqda.Jumladan, 2017- yildan boshlab 340 nomdagi dori vositalari va tibbiyot buyumlarini chegaralangan narx bo’yicha sotish yo’lga qo’yilganligi hamda 2016-2020-yillarda farmasevtika sanoatini yanada rivojlantirish bo’yicha dastur qabul qilingani ushbu qaror asosida 45% chetda keltiriladigan dori-darmon vositalarining mamlakatimizda ishlab chiqarilshini yo’lga qo’yish va ham iqtisodiy jihatdan arzon,ham tabiiy mahsulotlarni ishlab chiqarish va muomalaga kiritishga erishishdir.
Sog’liqni saqlash sohasida xususiy sektorni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risidagi qarorda esa aholimizning meditsinaga bo’lgan ehtiyojini mamlakatimizning o’zida qondirish, tibbiyot sohasiga malakali chet el tibbiyot xodimlarini jalb qilish, ilm-fan yutuqlaridan samarali foydalanish keng yo’lga qo’yilishi kuzatilmoqda.Qishloq aholisiga tibbiy xizmat ko’rsatuvchi xususiy tibbiy muassasalari majburiy to’lovlardan 10 yilgacha ozod etilishi qishloq hududlarida ham tibbiy madaniyatning yuksalishidan dalolat beradi
Elektron hukumat ma’lumotlar bazasi va axborot tizimlari komplekslarini yaratish bo‘yicha loyihalari tarkibida 2015 yildan
2020 yilgacha mo‘ljallangan “Elektron sog‘liqni saqlash tizimini qo‘rish” loyihasi xam o‘rin egallagan.
2020 yilga borib O‘zbekiston Respublikasida “Elektron sog‘liqni saqlash” tizimi tashkil etish ko‘zda tutilgan bo‘lib, bu Respublika Sog‘liqni Saqlash Vazirligi tomonidan aholiga ko‘rsatilayotgan xizmatni
70 foizdan ortig‘ini interaktiv xizmatlar ko‘rsatish yo‘li bilan “yagona oyna” orqali bajarilishi demakdir. SHu o‘rinda elektron sog‘liqni saqlash tizimini faoliyatini ta’minlash uchun kompyuter bilan ta’minlanganlik darajasi muhim masala xisoblanadi. Bugungi kunga qadar yuqorida ro‘yxatda keltirilgan tibbiyot muassasalari jami 12900 ta kompyuter bilan ta’minlangan bo‘lib, bu bor yo‘g‘i 10 foizni tashkil etadi.Kompyuterlashtirishni yanada rivojlantirish maqsadida to‘rt bosqichda investitsiya kiritilishi rejalashtirilgan. Birinchisi kompyuterlarni yanada ko‘paytirish, ikkinchisi internetga ulanishni ta’minlash, keyingi navbatda texnik xizmat ko‘rsatishni ta’minlab berish va nihoyat to‘rtinchisi axborot tizimlarini to‘liq ta’minlab berish masalalari. Ushbu loyihalarni amalga oshirish uchun xar yili 7.5 milliard so‘m miqdorda to‘rt yil davomida pul ajratilishi kerak bo‘ladi.
“Elektron sog‘liqni saqlash tizimi”ni loyihasini bajarilishi to‘rt bosqichda amalga oshiriladi. Birinchi bosqichda axborot xavfsizligini xisobga olgan xolda telekommunikatsiya va texnik infratuzilmani tashkil etishrejalashtirilgan. Ikkinchi bosqichda “elektron sog‘liqni saqlash tizimi” integratsion platformasi tashkil etilib, keyingi bosqichda ushbu platformada maxsus axborot tizimlari va tashqi meditsina dasturiy maxsulotlarini ishlab chiqish va joriy etish ishlari amalga oshiriladi. So‘nggi to‘rtinchi bosqichda masshtablashtirish ishlari amalga oshiriladi.
“Elektron sog‘liqni saqlash” tizimini joriy etishda ikki tomonlama natijani kuzatish mumkin, birinchisi xalq tomonidan kutilayotgan samara bo‘lsa, ikkinchi tomondan Sog‘liqni saqlash Vazirligi tomonidan kutilayotgan samarani ko‘rib chiqish mumkin.
Fuqarolar tomonidan, o‘z navbatida yuridik va jismoniy shaxslar tomonidan kutilayotgan samarali natija:

• 
  jismoniy shaxslar joylashgan joyi, vaqt va ijtimoiy kelib chiqishidan qat’iy nazar yuqori sifatli tibbiyot xizmatlaridan foydalanish imkoniyati, “Bemor elektron kartochkasi” va “elektron registratsiyadan o‘tish” imkoniyatlari;
  
• 
  yuridik shaxsar joylashgan joyi va vaqt qat’iy nazar yuqori sifatli xizmatlardan foydalanish imkoniyati (litsenziyalash, sertifiktlardartlash, ma’lumotnoma olish va ma’lumot taqdim etish) imkoniyatiga ega bo‘ladilar. Yuqorida keltirilgan ma’lumotlarda mamlakatimizdagi islohlarda Sog’liqni saqlash tizimiga alohida ahamiyat berilganini ko’rishimiz mumkin. Sog’liqni saqlash bo’yicha o’tkazilga xalqaro anjumanda davlatimiz Sog’liqni saqlashni yo’lga qo’yish bo’yicha dunyoda 11- o’rinda ekanligi sohaning davlat siyosatining oldingi o’rinlarda turishidan dalolat beradi.
  

Sog’liqni saqlash sohasini yanada takomillashtirish va rivojlantirish jadal suratlarda olib borilsa soha yanada taraqqiy etib,jahon andozalariga mos tizimga aylanadi.