O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov
Yüklə 8,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.1-rasm. Panshaxali avtoyuklagich. a) umumiy ko’rinishi; b) kinematik sxemasi. 1-gidrotsilindr, 2-sharnirli rama, 3-porshen, 4-ichki qo’zg’aluvchan rama, 5-qamrov panshaxasi, 6-rama, 7-yulduzcha, 8-yuk karetkasi, 9-zanjir, 10-shtok, 11-orqa ko’prik, 12-oldingi ko’prik. Panshaxali avtoyuklagichning yetaklovchi ko’prigiga qo’sh g’ildiraklar joylashtirilgan bo’lib, bunga asosiy sabab yuk ko’tarishda ko’prikka yuk ko’p tushadi, bu mashinaning old qismi hisoblanadi. Avtoyuklagichning ko’tarish qismi vertikal ramaga o’rnatilgan sharnirli rama, ichki qo’zg’aluvchan rama, karetka va qamrov panshaxasidan iborat. Yuklarni turg’un ko’tarib tushirish uchun g’ildirakli tsilindrlar yordamida yukni ko’taruvchi rama vertikal o’qqa nisbatan 12 ...16 oldinga va 3 ...4 orqaga egilishi mumkin. Qo’zg’aluvchi rama gidravlik tsilindr ta’sirida yuqoriga va pastga harakatlanadi. TSilindr pastidagi ko’ndalang ramaga tayanadi. Porshen 27 va shtok yuqoridagi qo’zg’aluvchi ramaga mahkamlangan. Salt yuruvchi zanjirli polispasta bilan yukli karetka bir vaqtda harakatlanadi. Yuqoridagi harakatlanuvchi ramaga zanjir va yulduzcha o’rnatilgan. Zanjirning bir uchi yuk ko’taruvchi karetaga mahkamlangan, bu esa gidrotsilindr shtokiga nisbatan yukli karetaning ikki barobar tez harakatlanishini ta’minlaydi. Nasos orqali suyuqlik yuziga ta’sir etilgan bosim kuchi tsilindrdagi shtokni ilgarilanma harakat qilishini ta’minlaydi. Avtoyuklagichlar 3 - 5 t og’irlikdagi yuklarni 6 m balandlikka ko’taradi. Yuk ko’taruvchanligi 3,2 va 5,0 t bo’lgan avtoyuklagich 2-tur tayyorlanishli qilib chiqarilmoqda. Birinchi tur tayyorlanishli avtoyuklagichlarda tayyor avtomobil agregatlar transmissiyasidan maksimal foydalanish ko’zda tutiladi. Ikkinchi tur tayyorlanishli avtoyuklagichlarda yuk bilan ishlash gabarit o’lchamlarini, tashqi burilish radiusini va boshqa teng parametrlarni kichraytirish uchun original agregatlar ishlatiladi. SHuning uchun 1-tur tayyorlanishli avtoyuklagichlar, shartli ravishda-oddiy va 2-tur tayyorlanishli avtoyuklagichlar kichik gabaritli avtoyuklagichlar deyiladi. Har bir avtoyuklagichlarni shartli ravishda ikki konstruktiv qismga bo’lish mumkin: o’ziyurar ramaga (shassiga) va yuk ko’targichga. O’ziyurar rama bilan yuklagichlar ramasida qandaydir umumiylik bo’lsa, yuk ko’targich esa original konstruktsiya bo’lib, faqat panshaxali avtoyuklagichlarda qo’llaniladi. Uzun yuklarni (profilli prokatlar, trubalar, temir-beton mahsulotlar) ko’tarib bir joydan ikkinchi joyga qo’yish yoki tushirish uchun yon tomonli yuklagichlar ishlatiladi. Bu turdagi avtoyuklagichlar old tomonli avtoyuklagichlardan asosan yuk ko’taruvchi organi avtomobil ramasining yoniga o’rnatilganligi bilan farq qiladi. Avtoyuklagichlarning yuk ko’tarish organi yuklarni qisqich bilan ko’tarish-tushirish va uyumga qo’yish ishlarini bajarish uchun mo’ljallangan. Ularning asosiy qismiga-yukli karetka, ramalar va gidrotsilindr kiradi. Avtoyuklagichlarning texnik ish unumdorligi quyidagi formuladan aniqlanadi: 3600 , юк Н техн Ц К Q П Т t/soat. (3.1) bunda K yuk – avtoyuklagichning yuk ko’taruvchanligidan foydalanish koeffisienti; Q n – nominal (pasportdagi) yuk ko’taruvchanlik, t; T ts – tsiklning davomiyligi, s: 28 T ts = t 1 · t 2 · t 3 .... t 11 , s, (3.2) bunda t 1 – yuk ko’targichni qiya qilib tushirishga ketadigan vaqt, s; t 2 – avtoyuklagichni 180 burish uchun ketadigan vaqt, s; t 3 – yukli yo’lga ketadigan vaqt, s; t 4 – panshaxani ko’tarishga ketadigan vaqt, s; t 5 – yukni kerakli balandlikka ko’tarishga ketadigan vaqt, s; t 6 – yukni uyumga qo’yishga ketadigan vaqt, s; t 7 – yuk ko’targichni yuksiz orqaga qiya qilishga ketadigan vaqt, s; t 8 – yuksiz panshaxani tushirishga ketadigan vaqt, s; t 9 – avtoyuklagichni 180 burish uchun ketadigan vaqt, s; t 10 – yuksiz yo’lga ketadigan vaqt, s; t 11 – tezlikni almashtirib ulashga ketadigan vaqtlar yig’indisi, s. ; ўр ЮК Н т К Q (3.3) bunda m o’r – yukning o’rtacha massasi, t. Avtoyuklagichning smenali ishlatish ish unumdorligi quyidagi formula orqali topiladi: 3600 , H СМ Т ЮК B Ц Q Z П Z П K K Т t/soat. (3.4) bunda Z – smenaning davomiyligi, K B – avtoyuklagichlardan vaqt bo’yicha foydalanish koeffisienti, K B = 0,4...0,8. Yüklə 8,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|