O„zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o„rtа mаxsus tа„lim vаzirligi islom karimov nomidagi

 
O„zgarmaslarning foydalanish turlari 
 
MathCAD tizimida quyi turdagi ma‟lumotlar ko„rsatilgan: 
1. Butun (2, -54,+43). 
2. Haqiqiy (1.3,-2.23). 
3. Natural (2.5+7
i
). Kichik birlikni yozishda maxsus tugma 
Calculus 
panelidan foydalanish tavsiya etadi.
4. Satrli. Odatda u izoh turi: «hisoblangan natija». 
5. Tizimli. Tizimli kontstanta oldingan belgilangan o„zgaruvchi 
berilishi tizimni yuklash vaqtida beriladi. Bu konstantalarga misol 
e
yoki 
π
. 
 
Oddiy hisoblashlar 
 
Arifmetik 
hisoblashning natijasi, undan keyin «=» yoki «→» belgisi 
qo„yilsa. Birinchi holatda natija 
sonli
ko„rinishda ikkinchisida 
simvolli
ko„rinadi.
Simvolli hisoblashga misol: 
Hisoblash 
tizimlarida 
arifmetik 
amallar 
bilan 
ish 
olib 
borayotganimizda 
matematikaning 
oddiy 
qonunlari 
amal 
qiladi. 
Hisoblashlar boshqa turdagi amallarini o„z ichiga olishi mumkin: 
- ildiz chiqarish; 
-darajasini kirg„azish; 
- integrallash va defferensiallash; 
- faktorial va natija belgilari. 
Amallarning ma‟lum qismini 
Calculator 
panelidan olishimiz mumkin
. 
Misol quyidagicha bo„lishi mmkin: 

---

42 
 
Hisoblash vaqtida sonlarni natijasini Format→Result
 
orqali boshqarish 
mumkin. U holatda buyruq 3-rasmda ko„rsatilgan oynani hosil qiladi, 
qaysiki kirituvchi ma‟lumotlarning parametrini qaytadan o„rnatishi kerak 
bo„ladi. 
 
 
5.3-rasm.
 Format 
menyusinig ishchi oynasi (форматResult) 
Quyida arifmetik berilishi simvolli hisoblash ko„rsatilgan: 
«→» belgisidan keyin simvolli hisoblashning natijasi ko„rsatilgan. 
Simvolli hisoblash natijasini sonli hisoblash natijasiga o„zgartitish 
Symbolic panelidagi float buyrug„i orqali amalga oshiriladi. Bu buyruq 
shablon bo„lib, foydalanuvchi belgilarning (sonlar) miqdorini kiritish 
kerak. 
MathCAD tizimida grafika foydalanishda qulay va universal.
 
Grafik soha 
– 3 asosiy turga bo„linadi – ikki o„lchamli , uch o„lchamli 
va qo„yilgan grafik obrazlar ikki o„lchamli va uch o„lchamli grafika 
MathCAD tizimida o„zi qayta ishlangan ma‟lumotlardan tuziladi.