O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi m. G. Umarxodjaeva, O. S. Umarov, D. A. Ismailov
Kompaniyaning dividendlar siyosatini yuritishda moliyaviy xavfsizlik
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
2. Kompaniyaning dividendlar siyosatini yuritishda moliyaviy xavfsizlik.
Moliyaviy xavfsizlik tushunchasi dastlab iqtisodiy xavfsizlik konsepsiyasining to‗zilishidan kelib chiqdi. Moliyaviy sektorda yuzaga keladigan kompaniyalarning muammolari va inqiroz vaziyatlarini o‗rganish korporativ moliya holatini o‗rganish va ularning umumiy barqarorlikka, raqobatbardoshlik va biznes to‗zilmalarining strategik istiqbollariga ta‘sirini o‗rganishda ushbu konsepsiyadan foydalanishni oldindan belgilab berdi. Tez o‗zgaruvchan makroiqtisodiy muhit sharoitida, kompaniyaning moliyaviy holati hozirgi holatining ta‘siri ostida bo‗lgan parametrlarni o‗zgartirishga qodir dinamik omillarni o‗rganish alohida ahamiyatga ega. Kompaniyaning moliyaviy xavfsizligini talqin qilish uchun tegishli uslubiy yondashuv ko‗rinadi. Ushbu yondashuvning bir qismi sifatida kompaniyaning moliyaviy xavfsizligi kompaniyaning ichki rivojlanish omillari va ularning tashqi muhitidagi o‗zgarishlar ta‘sir ko‗rsatadigan dinamik ochiq tizim sifatida qaralishi kerak. Ushbu omillar kompaniyaning moliyaviy faoliyatiga tahdidlarning paydo bo‗lishini belgilaydi. Kompaniyaning moliyaviy xavfsizligini talqin qilish jarayonining yondashuvi tahdidlarni tahlil qilish kompaniyaning tashqi va ichki muhit omillarining dinamikasida salbiy holatlarga olib keladi. Tashqi va ichki muhitning asosiy omillarini hisobga olgan sifatli tahlil qilish, unda paydo bo‗lgan tendensiyalar va naqshlarning xilma-xilligi kompaniyaning moliyaviy xavfsizligiga tahdidlarni to‗liq va to‗liq baholash imkonini beradi.Faoliyat sohasidagi kompaniyalarning moliyaviy xavfsizligining ko‗rsatkichi sifatida investitsiya kapitalining daromadliligini oshirish uchun foydalanilishi mumkin. Ushbu ko‗rsatkich kompaniyaning moliyaviy faoliyatiga tahdidlar darajasini belgilovchi asosiy omillarning namoyon bo‗lishini yetarli darajada aks ettiradi. Ushbu indikator operatsion kapitalning va aniq muddatli aktivlarning so‗mmasi, ya‘ni aktivlarni yo‗qotishdan olingan aktivlar sifatida belgilangan soliqlar dan keyin aniq operatsion foydaning nisbati sifatida hisoblanadi. Kompaniyaning o‗z mablag‗‗larini va qarz mablag‗larini shakllantirish sohasidagi kompaniyaning xavfsizligi uni jalb etish xarajatlarini minimallashtirish, 54 jalb qilingan moliyaviy resurslar elementlari orasida tegmaslik stavkalarni ta‘minlash va maqbo‗l amortizatsiya siyosati bilan belgilanadi. Kompaniyaning o‗z mablag‗lari va qarz mablag‗larini shakllantirish xavfsizligi alohida ahamiyatga ega bo‗lib, moliyaviy lizovadan samarali foydalanish hisoblanadi. Borgan resurslarning yetarli miqdorini jalb qilish biznesni jadal rivojlantirish, nazorat qilinadigan bozor ulushini oshirish va yangi turdagi mahsulotlarni ishlab chiqarish uchun shartdir. Qarzdor sarmoyani past foizli sharoitda ishlatish kompaniyaga iqtisodiyotning davriy rivojlanishi va makroiqtisodiy muhit o‗zgarishida namoyon bo‗lgan raqobatbardosh ustunliklarni amalga oshirish imkonini beradi. Aktivlarni shakllantirish sohasida kompaniyaning xavfsizligi barqaror va aylanma kapitalning optimal nisbati, amortizatsiya siyosati, joriy, tezkor, mutloq likvidlik ko‗rsatkichlarini saqlab qolishga imkon beradigan aylanma mablag‗‗larning yetarli to‗zilmasi bilan belgilanadi. Aktivlarni shakllantirish sohasida kompaniyaning moliyaviy xavfsizligining muhim jihati asosiy kapitaldan maksimal darajada foydalanish, ya‘ni ishlab chiqarish quvvatidan yuqori darajada foydalanish, ishlatiladigan asbob-uskunalarni modernizatsiya qilish, texnik jihatdan ilg‗or texnologiyalarni qo‗llashdir. Aktivlarni shakllantirish sohasida kompaniyaning moliyaviy xavfsizligining ko‗rsatkichi sifatida bozor narxining o‗sishi (bozor qiymati qo‗shilgan) mavjud bo‗lib, u kompaniyaning bozor kapitallashuvi va uning aktivlari so‗mmasi o‗rtasidagi farqning oshishi sifatida belgilanadi. Kompaniyalarning moliyaviy ishonchliligini baholash uchun bu ko‗rsatkich bozor qiymati qo‗shilgan ko‗rsatkichdan ko‗ra ko‗proq ishtirok etadi, bu kompaniyaning kapitalizatsiyasi va kapitalning balans qiymati o‗rtasidagi farq sifatida tavsiflanadi. Buning sababi shundaki, kompaniyaning moliyaviy xavfsizligini boshqarishda kompaniya tomonidan jalb qilingan barcha kapitalga asoslangan, ya‘ni o‗z hisobidan va qarzga olingan mablag‗lar ta‘siri ostiga tushadigan aktivlarning tahdidlarini hisobga olish zarur. Kompaniyaning moliyaviy xavfsizligi tashqi iqtisodiy sohada ham, kompaniya faoliyatida ham yuzaga keladigan omillar ta‘sirida shakllanadi va rivojlanadi. Bu omillar biznesni rivojlantirishning turli davrlarida namoyon bo‗lishi va turli natijalarga olib kelishi mumkin. Kompaniyaning moliyaviy xavfsizligi omillari 55 quyidagi mezonlarga ko‗ra tasniflanishi mumkin: miqdori, kompaniya uchun oqibatlar, namoyonlik davomiyligi, boshqariladiganlik darajasi, prognozlashtirilishi. Ko‗rsatish sohasi mezonlari bo‗yicha jahon iqtisodiyotida yuzaga keladigan va milliy iqtisodiyotda paydo bo‗lgan kompaniyalar moliyaviy xavfsizligi omillari ta‘kidlanishi mumkin. Iqtisodiy, jumladan, moliyaviy faoliyatning globallashuv jarayoni milliy iqtisodiyotlarning ochiqligini belgilab berdi, pul kapitalining transchegaraviy harakatini, biznesni transnatsionalizatsiya qilishni, xalqaro qo‗shilishlarni va sotib olishni kuchaytirishni, alyanslarni va strategik sherikliklarni shakllantirishni kuchaytirdi. Kompaniyalarning moliyaviy xavfsizligiga ijobiy ta‘sir ko‗rsatadigan global iqtisodiyot omillari bilan bir qatorda, bu muhitda bunday xavfsizlikka tahdid soladigan omillar ham mavjud. Kompaniyaning moliyaviy xavfsizligini boshqarish biznesning qiymatiga va bozorining istiqboliga salbiy ta‘sir ko‗rsatishi mumkin bo‗lgan tahdidlarga qarshi maqsadli ta‘sir ko‗rsatadi. Kompaniyaning moliyaviy xavfsizligini boshqarish sharti bunday tahdidlarni aniqlash va ularning oqibatlarini baholashdir. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|