O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o. Suyunov, D. Norboyeva, A. Shonazarov, O‘. Zubaydullayev

I. Tayyorlash bosqichi.
- ishlab chiqarishni ilmiy-texnikaviy tayyorlash;
- ishlab chiqarishni moliyaviy tayyorlash;
- ishlab chiqarishni ijtimoiy tayyorlash;
II. Ishlab chiqarish bosqichi -asosiy ishlab chiqarish;
- xizmat ko’rsatuvchi ishlab chiqarish;
- yordam beruvchi ishlab chiqarish.

---

79
III. Pirovard (so’nggi) bosqich

- mahsulot sotish;
- moliyaviy faoliyat.
Bozorning menejerlarga bo’lgan talabi
Bozor iqtisodiyotiga kirib borishning strategik kursi yangi yondoshuvchilarni
talab qiladi. Bu talablar asosan iqtisodiyotda, boshqaruvda va ijtimoiy
muammolar yechimida namoyon bo’ladi. Insoniyat bo’lmagan yoki
qatnashmaydigan yuqori texnologiya va mexanizmlar keraklicha ta’sirchan
bo’la olmaydi. Menejment tizimida xo’jalik mexanizmining islohati asosiy omil
bo’ladi, bundan tashqari faoliyatchanlik va ta’sirchanlik islohatlari boshqaruv
kadrlari, ya’ni menejerlar tomonidan aniqlanadi.
Bozor iqtisodiga o’tgan, ishlab chiqarishda strukturali siljish, ilmiy-texnik
yutuqlarni amalda qo’llash, xo’jalikning ijtimoiy ahamiyatining o’sishi,
jamiyatning demokratizatsiyalashtiriluvchi, bularning hammasi menejer ishlarini
qiyinlashtiradi va bir qator islohatlar talab qiladi.
Xo’jalik mexanizmining har qanday islohati ongimizdagi eskicha
fikrlashning inkor etilishidan boshlanadi: yangi vazifalarning aniq tushunilishini
talab qiladi. Maqsad va vazifalar belgilanganidan so’ng, bularning amaliyotda
qo’llanilishi ko’p tomonlama boshqaruv apparatiga bog’liq.
Kadrlar tanlanishi shunaqa jarayonki, mansabning talablariga javob
beradigan kishilarni qidirish. Ayni paytda bu tanlov orqali ularni ratsional
joylashtirish muammosi ham hal qilinadi. Kadrlar joylashtiriluvi, eng yuksak
ishlab chiqaruvni ta’minlash maqsadida, ularni (kadrlarni) maqsadga muvofiq
shaklda boshqaruv apparatida joylashtiriluviga bog’liq.
Kadrlar tanlovi, bozor sharoitida ishlay oladigan kishilar va ularda jamoa
yuzaga keltirish bilan bog’liq. Bozor iqtisodiyoti munosabati menejerlardan,
tadbirkorlik va tez qaror qabul qilishni talab qiladi. Muhim bo’lgani nafaqatgina
islohat tamoyillarini umumiy tushunish, balki ularni kadrlarni har kungi
hayotida ishlata olish, ishning tarzini va uslubini o’zgartira olish. Bularni
inobatga olgan holda mas’uliyatli faoliyat ko’rsatish, yangi huquqlardan
foydalanish va sezilarli darajada intizomni mustahkamlash kerak.
Menejerlar yaxshi taktikkina bo’lib qolmay, strateg ham bo’lishlari kerak.
Ular bozor ehtiyojlarini inobatga olishlari, bozorning shakllanishida ta’sir etish,
talabdagi o’zgarishga egiluvchan shaklda javob berish, u maqsadni aniq tasavvur
qila olish, ertangi kun muammolarini yechish uchun bugundan taraddud ko’ra
olish, texnik yutuq va iqtisodiy ijtimoiy rivojdan orqada qolmaslik uchun
samarali xo’jalik yuritishi kerak. Bozor sharoitlarida yaxshi natijalarga erishish
uchun boshqaruv apparatining zarur doimiyligini saqlash.