Yo‟lakay frezalashda frezaning aylanish yo‟nalishiga zagatovkaning surish yo‟nalishi mos
keladi.
Yo‟lakay frezalashda freza zagatovkadan, maksimal qalinlikdan, eng kichik qalinliklardagi
qirindi yo‟nib boradi (58-rasm, a).
Bunda frezaning tishlariga tushuvchi nagruzka eng ko‟p darajadan eng kam darajagacha
kamaya boradi, zagatovkaga t„sir etuvchi kuch uni stanok stoliga siqib, bikrligini oshiradi va
zagatovkaga ishlov bera boshlash davrida freza tishlarining sirpanmay yeyilishini kamaytirib,
sifat ko‟rsatkichini oshiradi. Shu sababli bu usul nafis ishlov berishda qo‟llaniladi.
58-rasm
Qarshi frezalashdaesa frezaning aylanish yo‟nalishiga zagatovkaning surilish yo‟nalishi
qarshi keladi (58-rasm, b).
Qarshi frezalashda freza zagatovkadan minimal qalinlikdan maksimal qalinlikdagi qirindini
yo‟nib boradi (58-rasm, b).
Bunda frezaning tishlariga tushuvchi nagruzka eng kam darajadan eng ko‟p darajagacha orta
boradi. Zagatovkaga ta„sir etuvchi kuch uni stanok stolidan ajratishga intilib, natijada u
tebranib, sirt g‟adir – budurligi ortadi. Shu sababli bu usulni xomaki ishlov berishda qo‟llagan
ma„qul. Ishlanadigan zagatovka tashqi yuzasida qattiq qobiq, kuyindi bo‟lsa, qarshi frezalash
usulidan boshqa xollarda yo‟lakay frezalash usulini qo‟llash tavsiya etiladi.
3. Frezalashda kesish rejimi elementlari va ularni belgilash Freza o‟z o‟qi atrofida aylanadi, zagatovka esa stol bilan birga suriladi, buning natijasida kesish
jarayoni amalga oshadi (21-shakl).
Frezalashda kesish rejimi elementlariga kesish tezligi (V), surish tezligi (S), kesish qalinligi (t)
va eni (V) kiradi.
Kesish tezligi quyidagicha aniqlanadi:
V=
∙ Д ∙ n/1000, m/min.
Bunda D – freza diametri, mm;
n – frezaning bir minutdagi aylanishlar soni.
