О‘zbekiston respublikasi oliy va о‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi muhandislik iqtisodiyоt instituti

Surish tezligi deb freza to‟la bir marta aylanganida zagatovkaning unga nisbatan surilishi (S
0
) 
ga aytiladi. Frezalashda, odatda, quyidagicha surishlar bo‟ladi; 
S – frezaning bir tishiga to‟g‟ri keladigan surish, mm/tish; 
S
0
– frezaning to‟la bir marta aylanishiga to‟g‟ri keladigan surish, mm/ayl; 
Sм – minutga to‟g‟ri keladigan surish, mm/min. 
Sм = So ∙ n=Sz ∙ Z ∙ n, 
bunda Z – freza tishlarining soni; 
n – frezaning minutiga aylanishlar soni. 
Freza bir marta o‟tishida kesib olgan material qatlamining freza o‟qiga perpendikulyar 
yo‟nalishda o‟lchangan qiymati frezalash chuqurligi deb ataladi va t bilan belgilanib, mm 
xisobida o‟lchanadi (21-shakl). 
Frezaning frezalanayotgan zagatovkaga freza o‟qi bo‟ylab o‟lchangan urinish qiymati frezalash 
eni deyiladi va В bilan belgilanib, mm hisobida o‟lchanadi (21-shakl). 
Ish unumdorligi va sifati ishlanuvchi material va ish xarakteriga ko‟ra kesish rejimi qanchalik 
oqilona belgilanganligiga bog‟liq. Odatda, kesish chuqurligini belgilashda quyim qiymatiga, 
kutilgan aniqlik, sirt g‟adir-budirligiga va stanok quvvatiga qaraladi. 
Masalan, zagatovkalarga xomaki ishlov berishda (stanok quvvati yetsa) quyimni eng katta 
surish tezligida bir utishda yoki ikki o‟tishda frezalash ma„qul. Nafis ishlov berishda 
ishlanuvchi va freza materialiga ko‟ra ishlov berish rejimlari spravochniklardan belgilanadi. 
Ma„lumki, frezaning chidamliligi uning materiali va diametriga, kesish rejimiga bog‟liq. Shu 
sobabli frezalash uchun kesish tezligi quyidagi formuladan aniklanadi: 
V=C
v 
∙ L
qv
/T
m 
∙ S
z
xv 
∙ t
xv 
∙ B
rv 
∙ Z
nv 
∙ K, m/min, 
bunda С
v
– ishlov sharoitini xarakterlovchi koeffitsienti; 
Д – frezaning diametri, mm; 
Т – frezaning turg‟unligi, min; 
m – nisbiy turg‟unlik ko‟rsatkichi;
S
z
– frezaning bir tishiga to‟g‟ri keladigan surish qiymati, mm/tish; 
t – kesish chuqurligi, mm; 

---

В – frezalash eni, mm; 
Z – freza tishlarining soni; 
q
v
, y
v
, x
v
, r
v
, n
v
– daraja ko‟rsatkichlari (kesish rejimiga oid spravochniklar berilgan 
jadvallardan olinadi). 
Frezalashda asosiy (texnologik) vaqt quyidagicha aniqlanadi: 
t
а 
–Z/S
м 
∙ i, min, 
bunda Z – frezalash uzunligi, mm; 
S
м 
– surish tezligi, m/min; 
i – frezaning o‟tishlar soni.