O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta‘lim vazirligi qurilish fakulteti «muxandislik kommunikasiyalari qurilishi» kafedrasi



Yüklə 12,72 Kb.
səhifə5/6
tarix28.01.2023
ölçüsü12,72 Kb.
#81432
1   2   3   4   5   6
5-mavzu Termodinamik jarayonlar. Izobar, izoxor va izobar jaray-fayllar.org

Adiabatik jarayon
Ish moddasi tashqi muhit bilan issiqlik almashmagan holda kechadigan termodinamik jarayon adiabatik jarayon deyiladi. Jarayonning egri chizig‘i adiabata deyiladi (5.4-rasm).
Tashqaridan tizimga issiqlik uzatilmaydi va undan chiqarilmaydi, ya’ni dq=0. Real sharoitda real jarayonlar muvozanatda bo‘la olmaydi, shuning uchun adiabatik jarayon bo‘lishi mumkin emas.

Ammo tez kechadigan jarayonlarni adiabatik jarayon deb qarash mumkin.


  • Ammo tez kechadigan jarayonlarni adiabatik jarayon deb qarash mumkin.

  • Tashqaridan tizimga kiritilgan issiqlik miqdori dqA=0 bo‘lganligi uchun, shu tizim entropiyasining o‘zgarishi ds=dqA/T=0 bo‘ladi. Demak, tizimda kechadigan jarayon adiabatik bo‘lsa, bunday termodinamik tizimning entropiyasi o‘zgarmasdir, ya’ni s=const. Adiabata tenglamasini keltirib chiqaraylik. Termodinamikaning birinchi qonuni tenglamasidan dq=0 bo‘lganda:

  • cpdT-vdp=0 va cvdT+pdv=0.

Birinchi tenglamani ikkinchisiga bo‘lib, quyidagini hosil qilamiz:


  • Birinchi tenglamani ikkinchisiga bo‘lib, quyidagini hosil qilamiz:

  • Oxirgi tenglamani k=const (cp=const va cv=const) deb hisoblab integrallaymiz:

  • yuqoridagi tenglamani potentsirlasak:

  • (v2/v1)K=p1/p2 yoki p1v1K=p2v2K

  • hosil bo‘ladi.

Politrop jarayon


  • Politrop jarayon

  • Tizim (ideal gaz) ning solishtirma issiqlik sig‘imi (c=const) o‘zgarmas bo‘lgan termodinamik jarayon politrop jarayon deyiladi. Jarayon egri chizig‘i politropa deyiladi (5.5-rasm). Termodinamik jarayon ta’rifidan ko‘rinib turibdiki, asosiy termodinamik jarayonlar: izotermik, izoxorik, izotermik va adiabatik jarayonlar o‘zgarmas sig‘imda kechsa, ular politrop jarayonning xususiy holi bo‘ladi.

  • Politrop jarayonning issiqlik miqdori jarayon issiqlik sig‘imi c va boshlang‘ich hamda oxirgi holat temperaturalari farqi t1-t2 ko‘paytmasi orqali ifodalanishi mumkin.

  • q=c(t2 – t1) va dq=cdt (5.26)

Politrop jarayonning tenglamasini termodinamikaning birinchi qonuni tenglamasidan keltirib chiqarish mumkin:


dq=cdt= cpdT –vdp va dq=cdT=cvdt+pdv
shu tenglamalardan:
(c-cp) / (c-cv)= –vdp/pdv

Yüklə 12,72 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin