O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 2,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Xromatografik ajratish kattaliklari Xromatografik analiz usullarida namuna tarkibiga kiruvchi moddalar kolonkadan o„tayotganida harakatli va harakatsiz fazalar o„rtasida taqsimlanadi va kolonkadan chiqish vaqtida biror bir usulda qayd yetilsa, xromatogramma yuzaga keladi (4-rasm). Harakasiz fazaning sorbsion xossasi aniqlanadigan moddalarga nisbatan tutilish vaqti bilan xarakterlanadi. Shu vaqt ichida kolonkadan o„tgan harakatli faza hajmi tutilish hajmi deyiladi: W- oqimning hajmiy tezligi. Ajralish samaradorligi . Aralashma komponentlari kolonkadan o„tish davrida bir-biridan ajraydi, lekin shu bilan birga yoyiladi. 12 Yoyilish qanchalik katta bo„lsa, komponentlarni bir-biridan ajratish qiyinlashadi. Yoyilish kattaligi nazariy tarelkalar balandligi (H) va nazariy tarelkalar soni (N) bilan xarakterlanadi. yoki ; L – kolonka uzunligi. H-qanchalik kichik bo„lsa, kolonka samarali ishlaydi va xromatogrammalar ensiz hosil bo„ladi. 4-rasm. 2- komponentli moddalar aralashmasi xromatogrammasi Ajratish darajasi ko‘rsatkichlari . Tajriba omillariga qarab, ajratish darajasining quyidagi ko„rsatkichlari ma‟lum. 1. Ajratish darajasi (α). 2. Ajratish selektivligi. qiymat o„rtasida, bo„lganda to„liq ajralish kuzatiladi. Ajratish kriteriyasi. 13 R=1 bo„lganda eng yaxshi ajralish bo„ladi. 5- rasm. Ajratish kriteriyasining turli haroratdagi yoki oqim tezligidagi holatlari Har qanday xromatografik ajralish jarayoniga quyidagi dinamik (kolonkaning harorati, harakatli faza oqim tezligi, harakatsiz faza qalinligi) va statistik (harakatsiz faza tabiati) katta ta‟sir etadi. Biz mana shu holatlarni ko„rib chiqamiz. 1.Harakatli faza okim tezligi ta’siri. Xromatografik kolonka samaradorligi va harakatli fazaning oqim tezligi o„rtasidagi munosabat Van-Deemter tenglamasi bilan ifoda etiladi: Yüklə 2,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|