O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

T
u
gm
a
Nomi
Tavsiya etilishi
Pointer (Ko‘rsatkich 
Sichqoncha 
markerini 
(ko‘rsatkichini) 
pozitsiyalash uchun ishlatiladi 
PictureBox (Grafik 
oyna) 
Guruhga elementlarni birlashtirish uchun, un-
ga grafik tasvirlarni, matnni, grafik element-
larni va animatsiyani chiqarish uchun mo‘l-
jallangan 
grafik 
oynani 
formaga 
joylashtiradi.
Label (Belgi) 
Formaga matnli axborotlarni, yozuvlarni va 
eslatmalrni chiqarish uchun mo‘ljallangan 
ob’yektlarni joylashtiradi. 
TextBox (Matnli 
maydon) 
Formaga matnli axborotlarni, sonlarni va 
vaqtlarni kiritish uchun foydalaniladigan 
matnli maydonlarni joylashtiradi.
Frame (Ramka) 
Ob’yektlarni mantiqiy guruhga oladigan 
sarlavhali ramkani formaga joylashtiradi. 
CommandButton 
(Boshqarish tugmasi) 
Formaga initsiyatsiya qilish, buyruqlarni 
bajarish, dasturni ishga tushirish uchun 
mo‘ljallangan 
boshqarish 
tugmalarini 
joylashtiradi. 
CheckBox 
(Bayroqcha) 
Dasturning 
bajarilishi 
uchun 
shartlarni 
shakllantirish yoki “ha/yo‘q” tamoyilida 
ishlovchi 
qandaydir 
sozlashlar 
uchun 
bayroqchalarni formaga joylashtiradi. 
OptionBufrton 
(O‘chirib-yondirg‘ich)
Ishlash rejimini tanlash yoki dasturning 
bajarilishini 
sozlash 
uchun 
o‘chirib-
yondirg‘ichlarni formaga joylashtiradi.
ComboBox (Поле со 
списком) 
Formada 
birvaqtning 
o‘zida 
kiritish 
maydonidan va ochilib-yopiluvchi ro‘yxat-
dan tashkil topgan ob’yektni yaratadi. 
ListBox (Ro‘yxat) 
Formada 
tavsiya 
etilgan 
ro‘yxat 
qiymatlarining bittasini yoki birnechtasini 

---

155 
Boshqarish elementlarini formaga elementlar paneli yordamida 
joylashtirish quyidagicha amalgam oshiriladi: 
1.
Sichqoncha yordamida talab qilingan boshqarish elementini 
tanlangiz. 
2.
Forma qurish (konstruktor) oynasiga o‘tingiz. Shuning bilan 
sichqoncha ko‘rsatkichi jo‘ylashtirilgan ob’yekt joyini o‘rnatishga 
imkon beradigan krest holatiga o‘tadi. Sichqonchaning chap tugmasini 
bosgan holda yangi ob’yektning pozitsiyasi o‘lchamlarini kiritingiz. 
tanlash uchun mo‘ljallangan ro‘yxat yaratadi.
HScrollBar 
(Gorizantal chizg‘ich) 
Formaga berilgan diapazondagi qiymatni 
tanlash uchun siljitgich sifatida ishlatiladigan
gorizontal kesmani joylashtiradi. 
VScrollBar (Vertikal 
chizg‘ich) 
Formaga berilgan diapazondagi qiymatni 
tanlash uchun siljitgich sifatida ishlatiladigan 
vertical kesmani joylashtiradi. 
Timer (Taymer) 
Formaga taymerni joylashtiradi. 
DriveListBox 
(Qurilmalar ro‘yxati) 
Formada qurilmalar ro‘yxatini yaratadi. 
DirListBox (Papkalar 
ro‘yxati) 
Formada papkalarning daraxt ko‘rinishini 
yaratadi. 
FileListBox (Fayllar 
ro‘yxati) 
Formada fayllar ro‘yxatini yaratadi. 
Shape (Shakl) 
Formada 
geometrik 
shakllarni 
– 
to‘g‘riburchaklik, kvadrat, aylana, ellips, 
doira, aylana burchakli to‘g‘riburchaklik va 
kvadrat yaratadi. 
Line (Chiziq) 
Chiziqlar yaratadi. 
Image (Tasvir) 
Formaga grafik tasvirlarni joylashtirish 
uchun mo‘ljallangan maydon yaratadi. 
Data (Ma’lumotlar) 
Formada yozuvlar bo‘yicha siljishlar va 
navigatsiya natijasini tasvirlash uchun ma’lu-
motlar bazasida ma’lumotlarni boshqarish 
elementlarini yaratadi.

---

156