Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti o. Sh. Mamanazarov

Loyiha  boshqaruviga  marketing  yondashuv  iste’molchilarni  maksimal 
darajada qondiradigan ideal mahsulotni yaratishga qaratilgan. Shu bilan birga, tizimli 
yondashuv  juda  muhimdir,  unda  mahsulotning  barcha  asosiy  xususiyatlari,  uning 
rivojlanishi, ishlab chiqarilishi, sotilishi va boshqalar izchil boʻladi. Ushbu yondashuv 
dizayn  oldi  (loyiha  oldi)  deb  atalishi  mumkin,  chunki  natijalarni  belgilaydigan 
dastlabki tadqiqot, mahsulotni yaratish uchun loyihaning muddatini va samaradorligini 
belgilaydi. 
Rivojlangan  bozor  iqtisodiyotiga  ega  boʻlgan  mamlakatlarda  loyihalarni 
boshqarish va uni takomillashtirish deyarli bir vaqtning oʻzida amalga oshirilsa, ichki 
sharoitda ikki asosiy tendensiya aniqlanishi mumkin:  
- loyihani boshqarishning Gʻarb prinsiplarini tushunish va qabul qilish;  
- mahalliy loyihalarni boshqarish tizimini dunyoga integratsiyalash. 
Har  ikki  tendensiya  deyarli  bir  vaqtning  oʻzida  paydo  boʻladi.  Eng  ilgʻor 
professional  jamoalar,  ilgʻor  loyiha  yoʻnaltirilgan  korxonalar  va  oʻquv  markazlari. 
Qolgan  korxonalar  loyihani  boshqarishning  amaliy  ishlarini  amalga  oshirish 
imkoniyatlarini koʻrib chiqishadi. An’anaviy loyiha yoʻnaltirilgan tarmoqlar doirasida 
loyiha  boshqaruviga  oʻtish  muqarrar,  ammo  oʻtish  jarayoni  yetarli  darajada 
professional kadrlar  tayyorlanmaguncha uzoq  vaqt davomida davom  etishi  mumkin.                                                             
Shu  vaqt  mobaynida  an’anaviy  tarzda  loyiha  yoʻnaltirilgan  metodologiyadan  biznes 
jarayonlarini  oʻzaro  tushunish  va  rivojlantirishni  tushunishning  bir  burilish  nuqtasi 
boʻladi.  Har  qanday  boshqaruv  odamlarning  qarorlar  va  harakatlariga  asoslangan, 
shuning  uchun  xodimlarni  oʻqitish  va  qayta  oʻqitish  Oʻzbekistonda  loyihani 
boshqarish uchun asos boʻlib xizmat qiladi. 
 
Bundan  tashqari,  zamonaviy  sharoitda  loyihani  muvaffaqiyatli  boshqarish 
10-20 yil oldin talab qilinmaydigan sifatlarni talab qiladi. Birinchi loyiha menejerlari 
muhandislik  va  ishlab  chiqarish  texnologiyasini  yaxshi  biladigan  muhandislar  edi. 
Loyihalarning  miqyosi  va  murakkabligi  oshgani  sayin,  samarali  boshqaruvchining 

---

 
  30 
 
texnologiyani  umumiy  tushunishga  ega  emasligi  aniq  boʻldi.  Birinchi  oʻringa, 
ishbilarmon odamning xususiyatlari  oldinga qoʻyildi (ilgari surildi). 
Zamonaviy loyiha boshqaruvchisi quyidagilarga ega boʻlishi kerak: 
 
-  tarmoq  sohasidagi  bilimlar  va  biznes  muhitini  yaxshi  bilish    -  korxonani 
ishlash xususiyatlarini aks ettiruvchi tashqi va ichki muhitdan xabardor boʻlishi kerak; 
 
-  risklarni  boshqarish  sohasidagi  bilimlar,  chunki  tez-tez  qabul  qilinadigan 
qarorlar xarakteri loyihaga ma’qul boʻlgan xavf darajasiga bogʻliq; 
 
- turli biznes-jarayonlar, korxona va  loyihalar integratsiyasi, strategiyalar va 
shaxsiy maqsadlar va boshqalar haqida ma’lumot.