O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti a. A. Karimov

Birgalik hujjatlar
bitta yoki bir vaqtning o‘zida bir nechta muomalalarni aks 
ettiradi. Bu xarajatlarning farq qilib turadigan xususiyatlari shundan iboratki, ular 
tuzilib bo‘lganlaridan keyinroq buxgalteriya topshirilishi va buxgalteriya yozuvlari 
uchun ishlatilishi mukin. 
Birgalik hujjatlarga kirim orderlari, qabul qilish - topshirish dalolatnomalari, 
to‘lov talabnomalari, kassa orderlari va hakozolar kiritilishi mumkin. 
Jamg‘aruvchi hujjatlar
korxonada har xil vaqtlarda (bir hafta, dekadada, 
oyda) amalga oshirilayotgan bir turdagi muomalalarni rasmiylashtirish uchun 
xizmat qiladi. Ular korxonada qisqa vaqt ichida ko‘plab sodir bo‘ladigan 
muomalalar bo‘yicha yozib boriladigan hujjatlar sonini qisqartirish maqsadida 
tuziladi. 
Yuqorida ko‘rib chiqilgan hujjatlardan bo‘nak hisoboti jamg‘aruvchi 
hisobotdir. Undan hisobdor shaxs tomonidan bo‘nak olingandan boshlab o‘tgan 
davr ichida qilingan xarajatlar aks ettiriladi. 
Boshqa jamg‘aruvchi hujjatlar ham uchrab turadi. Ularga masalan, limit-
zabor kartasi, ish vaqtini hisobga oladigan tabel, bajarilgan ishlar vedomosti va 
hokazodan iborat. Jamg‘aruvchi hujjatlardan foydalanish sintetik schyotlar 
bo‘yicha yozuvlar bir oyda bir marta barcha bir turdagi hujjatlarning umumiy 
yakuni bilan aks ettiriladigan xollarda borgan sari keng tarqalib bormoqda. 
Ba’zi mualliflar hujjatlarni shuningdek boshqa belgilari, masalan, boshqaruv 
funktsiyalari, qatorlar soni, tuziladigan joyi va shu kabilar bo‘yicha ham 

---

97 
guruhlaydilar. 
6.3. Hujjatlar rekvizitlari va ularni rasmiylashtirish 
Har bir hujjat shunday rasmiylashtirilgan bo‘lishi kerakki, unda amalga 
oshirilgan muomalalar haqida to‘la - to‘kis fikrga ega bo‘lish va uning isbotlovchi 
kuchini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan barcha ma’lumotlar mavjud bo‘lsin. 
Hujjatlarning tarkibiy unsurlari hisoblangan bu ma’lumotlar uning 
rekvizitlari
deb 
nomlanadi. Rekvizit (lotincha reqnisitum) - bu kerakli, talab qilinadigan degan 
ma’noni anglatadi. 
Rekvizitlar quydagicha turkumlash mumkin: