31
modellarida perolar, fibrali (juda pishiq qog‗ozli) va plastik sterjenlar (flomasterlar
buyog‗i ichidan sizib keladigan yozish quroli), bir marta va ko‗p marta ishlatiladigan
sharikli uzellar, qalamli grifellar (toshqalam) va burchaklar ishlatiladi.
Peroli plotterlar rulonli (o‗ramli) va planshetli bo‗lishi mumkin.
Rulonli plotterlar ixchamrok, ishlatishda qulay va aniqdir. Ular ko‗proq A1, A0
formatli yirik formatli chizmalarni yaratish uchun ishlatiladi,
shu bilan birga rulonli
qog‗ozdan varaqni o‗rab chiqarish va kesish avtomatik bajariladi.
Odatda, planshetli plotterlar A3 va undan kichik formatli chizmalarni yaratish
uchun ishlatiladi.
Suyuq buyoq ishlatuvchi peroli plotterlar turli (ham bir rangli, ham ko‗p rangli)
tasvirlarning yuqori sifatli bo‗lishini ta‘minlaydi, lekin yuqori bo‗lmagan chizib
chiqish tezligiga ega, chunki buyoqning perodan chiqishi va uning ko‗rishiga vaqt
kerak bo‗ladi. Bundan tashkari, suyuq bo‗yoqli yozuvchi uzellar bo‗yoqni uzatish
kanalining tez-tez, shu jumladan, qotib qolgan bo‗yoq zarralari
bilan tiqilib qolishi
sababli doimiy ravishda xizmat ko‗rsatish va tozalashni talab etadi. Qalamli
grifellarni ishlatishda sifat yomonroq, lekin chizish tezligi yuqori va asosiysi
yozuvchi uzelga xizmat ko‗rsatish ancha oddiyroq va arzondir.
Purkagichli plotterlar tasvirlarni shakllantirishda qog‗ozga bosuvchi kallakning
mayda soplolari yordamida siyoh tomchilarini yo‗naltirilgan purkashdan foydalanadi
– bu purkagichli printerlarni ko‗rib chiqishda purkagichli bosishning "pufakchali"
texnologiyasi deb ataldi. Purkagichli plotterlar bilan bajarilgan chizmalar sifati juda
yuqoridir. Purkagichli plotterlarning uch ko‗rinishi mavjud: monoxromli, rangli va
rangli bosish imkoniyatli.
Rangli purkagichli plotterlar yozuvchi kallakda ko‗p sonli soplolarni ishlatadi,
lekin ularning o‗tkazish qobiliyati bunda taxminan ikki marta kamayadi.
Rangli
tasvirni yaratish odatda poligrafiyada qabul qilingan CMYK rangli sxemasi bilan
amalga oshiriladi, ya‘ni soplolarning to‗rt guruhi ishlatilib, ularning har biriga aniq
rangli bo‗yoq to‗g‗ri keladi: Cyan-havo rang. Magenta-to‗q qizil rang, Yellow-sariq
rang. Key-etakchi (qora rang). Rangli plotterlarni ko‗pincha
ularni rangli bosish
imkoniyatli plotterlardan farqlash uchun to‗la rangli deb ataladi.
32
Rangli bosish imkoniyatli purkagichli plotterlar faqat chiziqlarni yoki
belgilarni rangli bajarish imkonini beradi, lekin ular butun bir sohalarni turli
ranglarga bo‗yashga qodir emas.
Purkagichli plotterlarda ham chizish tezligi yuqori emas, shuning uchun katta
hajmli grafik axborotni chiqarish uchun ularni ishlatish maksadga muvofiq emas.
Elektrostatik plotterlar yozuvchi kallaklar yordamida maxsus elektrostatik
qog‗oz yuzasida berk potensial relefni yaratish texnologiyasiga
va bu relefda suyuq
bo‗yoqni tindirishga asoslanadi. Rangli tasvirni yaratish uchun chizish jarayoni 4
marta qaytariladi (CMYK rangli sxemasi), albatta, bunchalik qulay emas. Ikkinchi
jiddiy kamchilik – maxsus qimmatbaho elektrostatik qog‗ozning ishlatilishidir. Tasvir
sifati va chizish tezligi bu plotterlarda yuqoridir.
Termografik plotterlar issiklik ta‘siri ostida qorayuvchi maxsus termoreaktiv
qog‗ozni ishlatadi. Rasm faqat monoxromli va unga "taroq" ko‗rinishda bajarilgan
maxsus miniatyurli qizdirgichlar bilan tushiriladi. O‗tkazish qobiliyati (800 dpi
gacha) va chizish tezligi (50 mm) juda yuqoridir; termoqog‗oz juda qimmat emas,
apparatlarning o‗zi esa oddiy va doimiy xizmat ko‗rsatishni talab etmaydi. Shuning
uchun termografik
plotterlar keng tarqalgan, xususan, katta hajmdagi chizma ishlari
bajariladigan loyiha tashkilotlarida keng tarqalgan.
Termoreaktiv ko‗chirgich qog‗ozni ishlatuvchi termografik plotterlar ham
chiqarilmokda, bunda turli rangdagi ko‗chirgich qog‗ozlarda to‗rt marta o‗tishlarni
bajarish yo‗li bilan rangli bosishni olish mumkin, lekin ular keng tarqalmadi.
Lazerli plotterlar oraliq tashuvchi sifatida yarim o‗tkazgich qatlami bilan
qoplangan aylanadigan barabanni ishlatadi. Lazer nuri bilan zaryadlangan yarim
o‗tkazgich sohalari quruq tonerni o‗ziga tortadi, keyin uni baraban ostidan o‗tayotgan
qog‗ozga ko‗chiradi. Bundan keyin toner tushirilgan qog‗oz qizdirgich orqali o‗tadi,
issiqlik ta‘siri ostida toner qizib yaxlitlanadi va qog‗ozda qotiriladi (tipik
elektrografik texnologiya). Lazerli plotterlarning afzalligi yaqqoldir: oddiy qog‗ozni
ishlatishi, tasvirning yuqori sifati (o‗tkazish qobiliyati 800 dpi gacha) va tezkorliligi
(50 mm), shovqinsiz ishlashi va to‗liq avtomatlashtirilganligi. Lekin ular qimmatdir.
Rangli bosmaning prinsipial imkoni bor, lekin bunda plotter narxi qimmatlashadi.
33
Plotterlar rulonli va planshetli bo‗ladi, ularning ko‗pchiligi yaxshi sig‗imli
ichki sozlangan xotira (2 dan 64 Mbaytgacha), displeyga ega, bir nechta (2-7 ta)
qiymatlar formatini
tanlash imkonini beradi, boshqa bir qator servis imkoniyatlariga
ega. Plotterlardagi ichki sozlangan xotira uning funktsional ko‗rsatkichlarini
(tezkorliligi, ishlash qulayliligi, avtonomligini) yaxshilash uchun ishlatiladi; bu
buferli xotiraga grafik ma‘lumot yuklanadi, bu ma‘lumot tasvirni yaratish jarayonida
plotter protsessori tomonidan qayta ishlanadi. Peroli plotterlar uchun bu xotira faqat
uning avtonom ishlashini ta‘minlaydi, rastrli plotterlar uchun esa u yana tezkorlik,
o‗tkazish qobiliyati va tasvir formatini ta‘minlash uchun muhimdir.
Dostları ilə paylaş: