Kreditlash va sarmoyalashning xilma-xilligi kapitalning eng daromadli joylashuv mezonini topish zaruriyatini talab qiladi. Buni quyidagicha talqin qilish mumkin: bizda ikkita reklama mavjud. Bitta bank har chorakda hisoblash sharti bilan yiliga 15,5 %, boshqasi esa oyiga hisoblash sharti bilan 15,2 % taklif qiladi. Qaysi biri yaxshi? Ushbu va shunga o‘xshash savollarga javob berish uchun yordamchi tushuncha – samarali foiz stavkasi joriy qilinadi.
Agar R asosiy omonatga yil davomida m marta murakkab foiz hisoblansa, unda r yillik foiz stavkasi bir yildan keyin kutilayotgan Rt omonat quyidagini tashkil qiladi:
= (1 +∗) (3.4.1)
Samarali yillik foiz stavkasi rs ushbu holatdan aniqlanadi:
=(1+ )
(3.4.2)
ya’ni bu yiliga bir marta hisoblanadigan foiz bo‘lib yiliga m marta hisoblanadigan murakkab foiz bilan bir xil natijani beradi. Tenglamaning o‘ng tomonlarini tenglashtirish,
