Mavzu : Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini yarim reaksiya usulida tenglashtirish (1-qism)
O‘qituvchi:Gulandom Jumayeva
Mavzu bayoni: Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarida elektron olgan element yoki ion oksidlovchi, elektron bergan elementi ion qaytaruvchi deb ataladi. Oksidlovchi ayni kimyoviy jarayonda elektron olib qaytariladi. Qaytaruvchi ayni kimyoviy jarayonda elektron berib oksidlanadi.
S +6 S0 qaytarilish
S+6 S-2 qaytarilish
S+4 S+6 oksidlanish
S-2 S+4 oksidlanish
Cu0 Cu+2 oksidlanish
C+4 C- 4 qaytarilish
C- 4 C+2 oksidlanish
C0 C+4 oksidlanish
Uyga vazifa:28-mavzu 1-qismi o’qi, 131-betdagi 1-2-masalalarni yechish.
__________________________________________________________________________________
Sana : 03.04.2020
Mavzu : Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini yarim reaksiya usulida tenglashtirish (1-qism)
O‘qituvchi: Gulandom Jumayeva
Mavzu bayoni: Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarida elektron olgan element yoki ion oksidlovchi, elektron bergan elementi ion qaytaruvchi deb ataladi. Oksidlovchi ayni kimyoviy jarayonda elektron olib qaytariladi. Qaytaruvchi ayni kimyoviy jarayonda elektron berib oksidlanadi.
S +6 S0 qaytarilish
S+6 S-2 qaytarilish
S+4 S+6 oksidlanish
S-2 S+4 oksidlanish
Cu0 Cu+2 oksidlanish
C+4 C- 4 qaytarilish
C- 4 C+2 oksidlanish
C0 C+4 oksidlanish
2Fe+2 --2e- Fe+3 2 5 qaytaruvchi – oksidlanish jarayoni
Mn+7 +5e- Mn+2 5 2 oksidlovchi – qaytarilish jarayoni
Uyga vazifa: 28-mavzu 1-qismi o’qi, 131-betdagi 1-2-masalalarni yechish
__________________________________________________________________________________
Sana : 07.04.2020
Mavzu : O’tilgan mavzu bo’yicha masalalar yechish
O‘qituvchi: Lobar Boboqulova
Mavzu bayoni: Ishqoriy muhitda oksidlanish qaytarilish reaksiyasini yarim reaksiya usulida tenglashtirishni quyidagi misolda ko‘rib chiqamiz: Mn3O4 + KClO3 + KOH→ K2MnO4 + KCl + H2O
Bu tenglamada oksidlovchi kaliy xlorat (KClO3), qaytaruvchi esa marganes qo‘sh oksid (Mn3O4) hisoblanadi. Yarim reaksiya usulida avval oksidlovchinig ionini (ClO3–) ko‘rib chiqamiz.
ClO3– Cl – Bu reaksiyada ham kislorod va vodorod atomlarini tenglashtirish uchun eritmada bor bo‘lgan suv molekulalari va gidroksid (OH-) ionlaridan foydalanamiz. Tenglamaning chap tomonida 3 ta kislorod atomi bor. O‘ng tomonida esa kislorod atomi yo‘q. Tenglamadagi kislorod atomlarini tenglashtirib olish uchun, ishqoriy muhitda kislorod kam tomonga gidroksid ioni qo‘shiladi. Gidroksid ionini qo‘shilganda kam tomonga 2 marta ko‘proq kislorod saqlagan gidroksid ionini qo‘shiladi. Ya’ni o‘ng tomonga 6 ta gidroksid ioni qo‘shamiz. ClO3 – Cl – + 6OH – Endi oksidlovchi va qaytaruvchining ionli tenglamalarini birlashtirib yozib olamiz.
3Mn3O4 + 48OH– + 5ClO3– + 15H2O 9MnO4 2- + 24H2O + 5Cl – + 30OH– Bu tenglama oksidlanish-qaytarilish reaksiyasining qisqa ionli tenglamasi bo‘ldi. Endi dastlabki reaksiyadan foydalanib, reaksiya tenglamasini yozamiz. Ion va molekulalarning oldidagi koeffitsiyentlarini esa molekulaning oldiga qo‘yamiz.
3Mn3O4 + 5KClO3 + 18KOH → 9K2MnO4 + 5KCl + 9H2O
Natijada oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi tenglashganini ko‘rishimiz mumkin.